انتخابات «به زبان انگلیسی : Elections» مربوط به کشورهای مردم سالار (دموکراسی) است که مردم می توانند شخصی را که نزدیک تر به منافع آن ها است و یا خواسته های آنان را برآورده می کنند را انتخاب کنند. کسی که قصد دارد تا مردم به او را انتخاب کنند، نامزد انتخاباتی گفته می شود. مردم به وسیله رأی دادن، نظر خود (نامزد مورد نظر) خود را انتخاب می کنند که قانون این است که هر کسی رای بیشتری بدست آورده باشد، نماینده مردم معرفی می شود. البته این گونه نیست که هر کسی با هر تحصیلات، شغل و فرهنگ و نژادی بتواند نامزد شود، بر اساس قوانین خاصی که برای انتخابات مورد نظر تعیین شده است، با تحقیقات لازم معلوم می شود که شخص دارای صلاحیت انتخاباتی هست یا خیر؟ کوچک ترین نوع آن در مدارس شکل می گیرد که دانش آموزان نمایندگانی را منتصب می کنند که اوضاع آنها بهتر شود. انواع انتخابات به این گونه است : 1- انتخابات ریاست جمهوری 2- انتخابات مجلس 3- انتخابات مجلس خبرگان 3- انتخابات شورای شهر و … . معمولاً مدت زمان هر دوره برای رای گیری افراد منتخب، هر 4 سال می باشد.

مقاله ای کامل که به صورت مفصل به مبحث انتخابات می پردازد را تدارک دیده ایم. مطالبی همچون : تعریف انتخابات، شرایط آن، قوانین، اهمیت و … در این مقاله دیده می شود.

آشنایی کامل با انتخابات

مفهوم انتخابات

محور اصلی انتخابات رقابت در جمع کسب و حفظ قدرت است. حکومت در این فرایند از طریق مشارکت گروه ها و مردم در انتخابات، درصدد کسب مشروعیت است. «انتخابات امری اساسی و ظریف است. حساسیت و ظرافت آن در این واقعیت نهفته است که حداقل از حیث نظری، انتخابات آزاد، انگیزه اصلی دموکراسی است، یعنی منبع قدرت، مردمی هستند که به تعیین رهبران، روساس جمهور، وکلای مجلس و سیاستگذاری مدنی و عمومی می پردازند.»

رفتار انتخاباتی مردم و ارتباط آن با خصوصیات اجتماعی، اقتصادی و فرهنگی رأی دهندگان از جمله مسائلی است که نه تنها مورد علاقه جامعه شناسان سیاسی قرار دارد، بلکه بسیاری از محققان حوزه های مختلف درگیر آن هستند. به جرأت می توان گفت، امروزه تبلیغات انتخاباتی به صورت یک بازاریابی سیاسی درآمده است.

مطالعه علمی رأی گیری و انتخابات از اوایل قرن بیستم آغاز شد و به تدریج در طول یک قرن تغییرات چشمگیری پیدا کرد. امروزه عوامل زیادی دست به دست هم می دهند تا شعارهای یک نامزد انتخاباتی تهیه شود. ارزیابی توزیع آرای رأی دهندگان با توجه به ویژگی های متفاوت کاندیداها و شعارهای آنان همواره باعث طرح مطالبات جدید در شعارهای انتخاباتی شده است.

رفتار انتخاباتی

انتخابات یکی از راه های تجلی افکار عمومی است که با چهار خصیصه جهت، شدت، برجستگی و سازگاری همراه می باشد.

مطالعه شرکت مردم در انتخابات به عنوان یکی از سطوح اولیه مشارکت سیاسی و ارزیابی توزیع آراء رای دهندگان با توجه به درک عمیق تر حاکمیت سیاسی از وضعیت سیاسی موجود کمک می کند.

در صورت ساماندهی شایسته نهادهای اجتماعی و وجود هماهنگی میان این نهادها، تربیت سیاسی مردم و کنش های سیاسی آنان در تعارض با نظام قرار نخواهد گرفت، مشارکت سیاسی مردم در جهت حمایت ساختاری از نظام تقویت می شود و چنانچه مبارزه ای صورت گیرد به جای مبارزه با رژیم، مبارزه در رژیم خواهد بود که خود مایه پویایی و اصلاح غیر ساختاری نظام و تقویت ثبات آن خواهد شد.

رشد فردگرایی و تقویت بیش از حد خصیصه ذهنی کنشگر، باعث تفسیر فردی قوانین اجتماعی و اعمال سلیقه های فردی و گروهی به جای سلائق جمعی در سازمان های اداری و اجتماعی می گردد که خود می تواند به بحران های اجتماعی و اجرا نشدن اراده حاکمیت در جامعه منجر شود.

مشارکت ساختاری را می توان از مشارکت سیاسی در دوران نظام جدا دانست، در حالی که در مشارکت ساختاری، حمایت از موجودیت نظام مطرح است مشارکت سازمانی و داخلی بیانگر اعتقاد عمومی به حل مشکلات در چارچوب نظام موجود ولی به شیوه ای است که اکثریت مردم بر آن اتفاق نظر دارند.

پیش از انقلاب اسلامی، حاکمیت کوشید با عاریه گرفتن نظریه حاکم بر سیستم جهانی که اساساً ریشه در زمینه های فلسفی اثبات گرایی داشت، نوعی توسعه وارداتی را بر نظام اجتماعی تحمیل کند.بکار گرفتن این چارچوب نظری که با مقتضیات اجتماعی و اقتصادی در جامعه سازگاری نداشت باعث بروز تعارض در درون نظام شد، بی سازمانی اجتماعی در آن را افزایش داد و نهاد دولت از هر حرکت اصلاحی عاجز ماند.

رای دادن در انتخابات

حاکمیت سیاسی می تواند از نگرش و خصیصه های رفتاری مردم در انتخابات بهره فراوان گیرد. نگرش مردم در زمینه یافتن راه حلهای جدید از درون نظام، نشانه مشروعیت ساختاری نظام نزد مردم است.

انتخابات اخیر نشان داد که تبلیغات مبتنی بر شیوه های سنتی و صرفاً احساسی که ممکن است در جامعه ای با شرایط خاص یا حتی در یک دوره زمانی در جامعه ما کارکرد مثبت داشته باشد در نظام اجتماعی موجود جایگاهی ندارد. امروزه شیوه های تبلیغاتی که از یک سو آمیخته به ذوق و هنر و از سوی دیگر برخوردار از جنبه های عقلانی و منطقی قوی تری باشد کارآمدتر خواهد بود. تبلیغاتی که اتهامات سیاسی و مذهبی بدون پشتوانه منطقی را ترویج دهد یا آنکه مظلومیت فرد یا گروهی را تقویت کند برای استفاده کنندگان نتیجه عکس به بار خواهد آورد.

انتخابات آزاد از طریق کاهش رفتار خشونت آمیز متقابل دولت و مردم، قاعده مند نمودن انتقال قدرت سیاسی، عقلانی سازی رفتار جمعی، تعدیل روابط مخالفان و دولت، و افزایش احساس مسئولیت حاکمان در قبال خواسته های شهروندان، بر پویایی و قوام مردم سالاری دینی تاثیر می گذارد.

عواملی که در سطوح اجتماعی و فردی، بر رفتار انتخاباتی در ایران تأثیر می گذارند و زمینه وارد آمدن آسیب هایی به انتخابات را فراهم می نمایند عبارت اند از :

1. احزاب و تشکل های سیاسی، همراه فعالیت نامزدهای انتخاباتی، برنامه ها و تبلیغات آنان در زمان انتخابات
2. قوانین انتخابات
3. تحرکات اجتماعی

قوانین انتخاباتی و مسیر انتخاباتی ایران

در جامعه ای که حق رای همگانی را یکی از حقوق مسلم مردم می دانند، این حق موجب رونق ارتباطات عمیق تر سیاسی و گرایش افکار عمومی به تعهدات هرچه بیشتر شهروندان خواهد شد که این امر تغییرات مثبتی را در ظرفیت های و قابلیت های نظام اجتماعی ایجاد می کند. همه اینها نشانه رشد و بالندگی جوامعی است که به آرای عمومی و مشارکت مردمی اهتمام می ورزند. در فرایند انتخابات آن بخش از عملیات اجرایی که در توسعه مشارکت انتخاباتی تاثیر دارند، آئین نامه های اجرایی و قوانینی است که تصویب و اجرا می شود. قوانین انتخابات هر کشور، درباره تعیین چگونگی رای دادن و شرایط آن، بر رفتار رای دهی مردم تاثیر می گذارد. چنان که در برخی کشورهای اروپایی و امریکا به منظور تشخیص افراد واجد شرایط رای دهی و پیشگیری از تقلب، انتخاب کنندگان باید از پیش، ورقه رای را دریافت و به اصطلاح، برای رای دادن ثبت نام کنند.

رسانه ها و انتخابات

در انتخابات آزاد، رای دهنده با توجه به آگاهی و اطلاعی که از نامزدها به دست می آورد، رای می دهد، از این رو، لازم است که این اطلاعات و آگاهی در اختیار آنها قرار گیرد. یکی از شیوه های اصلی و متداول در اطلاع یابی و آگاهی از وضع، برنامه ها و شخصیت های نامزدها استفاده از رسانه هاست.

رای دهندگان از اخبار تلویزیونی، روزنامه ها و مباحث و گفت و گوهای تلویزیونی استفاده زیادی می کنند و مسائل زیادی را می آموزند، از سوی دیگر سیاستمداران و مشاوران سیاسی و ارتباطی آنان نیز برای تاثیرگذاری بر نگرش رای دهندگان از رسانه به عنوان کانال ارتباطی تاثیرگذاری استفاده می کنند.

مبارزات انتخاباتی و تبلیغات

مبارزات انتخاباتی به مبارزه نامزدهای انتخاباتی برای کسب آرای بیشتر گفته می شود. فرایندی که در آن نامزد انتخاباتی و تیم تبلیغاتی اش با کمک برنامه ریزی استراتژیک به دنبال کسب آرای بیشتر است که در این میان از تبلیغات کمک فراوانی می گیرد. ترنت و فریدنبرگ در کتاب ارتباطات و مبارزه سیاسی معتقدند مبارزه انتخاباتی (کمپین) جدال بر سر کسب آرای بیشتر برای تصاحب قدرت سیاسی است که این عمل تنها از طریق تبلیغات، تکنیک های آن و رسانه ها اتفاق می افتد.