سلام (عربی)، شلوم (عبری)، Peace (انگلیسی)
سلام کلمه‌ای است عربی که ریشه آن سلم است[1] و دارای معانی مختلفی است که از جمله مهترین آنها می توان به این معانی اشاره کرد:
از اسامی خداوند[2]، درود[3]، سلامتی[4] و ...
و همچنین این واژه با واژه شلوم(به عبری: ????) و شِلما (به سریانی: ????)، هم ریشه است.
سلام در لغتنامه فارسی [ویرایش]
در فرهنگ معین سلام اینگونه معنا شده است:
| « |
سلام کلمه ای است عربی و دارای معانی درود گفتن، بی گزند شدن، گردن نهادن است.[5] |
» |
همچنین لغنامه دهخدا در معنا سلام آمده:
| « |
سلام کلمه ای دعایی و برگفته از تازی است و به معنی بهی است که به هنگام درود بر کسی گویند؛ یعنی سلامت باشید. این کلمه به معنای تهنیت و تحیت، درود، خیر، عافیت، تعظیم و تکریم و همچنین نامی از نام های باری تعالی است. |
» |
همچنین در ادامه با توجه به شعری، این معنا ذکر کرده است:
| « |
ترک گفتن: گر کنی در جهان به شب گیری دو سلام و چهار تکبیری.[6] |
» |
ابیاتی در مورد سلام [ویرایش]
سلامی به زیباییِ یاد یاران
سلامی چو حالِ خوشِ میگساران
سلامی به گرمایِ داغِ جدایی
سلامی چو دلتنگیِ بی قراران
سلامی چو عطرِ دل انگیزِ باران
سلامی به شادابیِ نو بهاران
سلامی به سرسبزیِ جنگل و دشت
سلامی به زیباییِ نام ایران
سلام در لغتنامه عربی [ویرایش]
در لسان العرب ابن منظور معانی سلام را این طور برمی شمارد:
| « |
برائت، عافیت، سخن خالی از خیر و شر، درود، صلح، سخن دور از لغو، سلامتی از جمیع آفات، دعا برای احترام به از دست رفتگان، نامی از نام های خدا، تسلیم، بهشت، امان[7] |
» |
همچنین راغب می گوید:
| « |
سلام به معنای سلامتی است و همچنین به معنای پیراستگی از آفات ظاهری و باطنی[8] |
» |
سلام در قرآن [ویرایش]
آیاتی که در آنها واژه سلام به کار برده شده را با توجه به معانی آنها می توان به قسمت های زیر تقسیم کرد:
آیاتی که سلام در آنها معنای خدا دارد [ویرایش]
- ?یَهْدِی بِهِ اللَّهُ مَنِ اتَّبَعَ رِضْوَانَهُ سُبُلَ السَّلَامِ وَیُخْرِجُهُمْ مِنَ الظُّلُمَاتِ إِلَى النُّورِ بِإِذْنِهِ وَیَهْدِیهِمْ إِلَى? صِرَاطٍ مُسْتَقِیمٍ?(سوره? مائده-آیه? 16)
- ?لَهُمْ دَارُ السَّلَامِ عِنْدَ رَبِّهِمْ ? وَهُوَ وَلِیُّهُمْ بِمَا کَانُوا یَعْمَلُونَ?(سوره? انعام-آیه? 127)
- ?وَاللَّهُ یَدْعُو إِلَى? دَارِ السَّلَامِ وَیَهْدِی مَنْ یَشَاءُ إِلَى? صِرَاطٍ مُسْتَقِیمٍ?(سوره? یونس-آیه? 25)
- ?هُوَ اللَّهُ الَّذِی لَا إِلَ?هَ إِلَّا هُوَ الْمَلِکُ الْقُدُّوسُ السَّلَامُ الْمُؤْمِنُ الْمُهَیْمِنُ الْعَزِیزُ الْجَبَّارُ الْمُتَکَبِّرُ ? سُبْحَانَ اللَّهِ عَمَّا یُشْرِکُونَ?(سوره? حَشر-آیه? 23)
آیاتی که سلام در آنها معنای تهیت و درود دارد [ویرایش]
- ?یَا أَیُّهَا الَّذِینَ آمَنُوا إِذَا ضَرَبْتُمْ فِی سَبِیلِ اللَّهِ فَتَبَیَّنُوا وَلَا تَقُولُوا لِمَنْ أَلْقَى? إِلَیْکُمُ السَّلَامَ لَسْتَ مُؤْمِنًا تَبْتَغُونَ عَرَضَ الْحَیَاةِ الدُّنْیَا فَعِنْدَ اللَّهِ مَغَانِمُ کَثِیرَةٌ ? کَذَ?لِکَ کُنْتُمْ مِنْ قَبْلُ فَمَنَّ اللَّهُ عَلَیْکُمْ فَتَبَیَّنُوا ? إِنَّ اللَّهَ کَانَ بِمَا تَعْمَلُونَ خَبِیرًا?(سوره? نساء-آیه? 94)
- ?وَإِذَا جَاءَکَ الَّذِینَ یُؤْمِنُونَ بِآیَاتِنَا فَقُلْ سَلَامٌ عَلَیْکُمْ ? کَتَبَ رَبُّکُمْ عَلَى? نَفْسِهِ الرَّحْمَةَ ? أَنَّهُ مَنْ عَمِلَ مِنْکُمْ سُوءًا بِجَهَالَةٍ ثُمَّ تَابَ مِنْ بَعْدِهِ وَأَصْلَحَ فَأَنَّهُ غَفُورٌ رَحِیمٌ?(سوره? انعام-آیه? 54)
- ?وَبَیْنَهُمَا حِجَابٌ ? وَعَلَى الْأَعْرَافِ رِجَالٌ یَعْرِفُونَ کُلًّا بِسِیمَاهُمْ ? وَنَادَوْا أَصْحَابَ الْجَنَّةِ أَنْ سَلَامٌ عَلَیْکُمْ ? لَمْ یَدْخُلُوهَا وَهُمْ یَطْمَعُونَ?(سوره? اعراف-آیه? 46)
- ?دَعْوَاهُمْ فِیهَا سُبْحَانَکَ اللَّهُمَّ وَتَحِیَّتُهُمْ فِیهَا سَلَامٌ ? وَآخِرُ دَعْوَاهُمْ أَنِ الْحَمْدُ لِلَّهِ رَبِّ الْعَالَمِینَ?(سوره? یونس-آیه? 10)
- و ...
آیاتی که سلام در آنها معنای تسلیم شدن دارد [ویرایش]
- ?فَلَا وَرَبِّکَ لَا یُؤْمِنُونَ حَتَّى? یُحَکِّمُوکَ فِیمَا شَجَرَ بَیْنَهُمْ ثُمَّ لَا یَجِدُوا فِی أَنْفُسِهِمْ حَرَجًا مِمَّا قَضَیْتَ وَیُسَلِّمُوا تَسْلِیمًا?(سوره? نساء-آیه? 65)
- ?إِنَّ اللَّهَ وَمَلَائِکَتَهُ یُصَلُّونَ عَلَى النَّبِیِّ ? یَا أَیُّهَا الَّذِینَ آمَنُوا صَلُّوا عَلَیْهِ وَسَلِّمُوا تَسْلِیمًا?(سوره? احزاب-آیه? 56)
آیاتی که سلام در آنها معنای سعادت دارد [ویرایش]
- ?یَهْدِی بِهِ اللَّهُ مَنِ اتَّبَعَ رِضْوَانَهُ سُبُلَ السَّلَامِ وَیُخْرِجُهُمْ مِنَ الظُّلُمَاتِ إِلَى النُّورِ بِإِذْنِهِ وَیَهْدِیهِمْ إِلَى? صِرَاطٍ مُسْتَقِیمٍ?(سوره? مائده-آیه? 16)
آیاتی که سلام در آنها معنای آرامش دارد [ویرایش]
- ?لَهُمْ دَارُ السَّلَامِ عِنْدَ رَبِّهِمْ ? وَهُوَ وَلِیُّهُمْ بِمَا کَانُوا یَعْمَلُونَ?(سوره? انعام-آیه? 127)
آیاتی که سلام در آنها معنای امنیت دارد [ویرایش]
- ?سَلَامٌ عَلَیْکُمْ بِمَا صَبَرْتُمْ ? فَنِعْمَ عُقْبَى الدَّارِ?(سوره? رعد-آیه? 24)
- ?ادْخُلُوهَا بِسَلَامٍ آمِنِینَ?(سوره? حجر-آیه? 46)
- ?وَسَلَامٌ عَلَیْهِ یَوْمَ وُلِدَ وَیَوْمَ یَمُوتُ وَیَوْمَ یُبْعَثُ حَیًّا?(سوره? مریم-آیه? 15)
- ?قَالَ سَلَامٌ عَلَیْکَ ? سَأَسْتَغْفِرُ لَکَ رَبِّی ? إِنَّهُ کَانَ بِی حَفِیًّا?(سوره? مریم-آیه? 47)
- و ...
آیاتی که سلام در آنها معنای سلامت دارد [ویرایش]
- ?وَاللَّهُ یَدْعُو إِلَى? دَارِ السَّلَامِ وَیَهْدِی مَنْ یَشَاءُ إِلَى? صِرَاطٍ مُسْتَقِیمٍ?(سوره? یونس-آیه? 25)
- ?قَالَ رَبِّ إِنِّی أَعُوذُ بِکَ أَنْ أَسْأَلَکَ مَا لَیْسَ لِی بِهِ عِلْمٌ ? وَإِلَّا تَغْفِرْ لِی وَتَرْحَمْنِی أَکُنْ مِنَ الْخَاسِرِینَ?(سوره? هود-آیه? 47)
- ?وَسِیقَ الَّذِینَ اتَّقَوْا رَبَّهُمْ إِلَى الْجَنَّةِ زُمَرًا ? حَتَّى? إِذَا جَاءُوهَا وَفُتِحَتْ أَبْوَابُهَا وَقَالَ لَهُمْ خَزَنَتُهَا سَلَامٌ عَلَیْکُمْ طِبْتُمْ فَادْخُلُوهَا خَالِدِینَ?(سوره? زمر-آیه? 73)
- ?ادْخُلُوهَا بِسَلَامٍ ? ذَ?لِکَ یَوْمُ الْخُلُودِ?(سوره? ق-آیه? 34)
- و ...
آیاتی که سلام در آنها معنای خداحافظی دارد [ویرایش]
- ?قَالَ سَلَامٌ عَلَیْکَ ? سَأَسْتَغْفِرُ لَکَ رَبِّی ? إِنَّهُ کَانَ بِی حَفِیًّا?(سوره? مریم-آیه? 47)
- ?فَأْتِیَاهُ فَقُولَا إِنَّا رَسُولَا رَبِّکَ فَأَرْسِلْ مَعَنَا بَنِی إِسْرَائِیلَ وَلَا تُعَذِّبْهُمْ ? قَدْ جِئْنَاکَ بِآیَةٍ مِنْ رَبِّکَ ? وَالسَّلَامُ عَلَى? مَنِ اتَّبَعَ الْهُدَى??(سوره? طه-آیه? 47)
- ?وَإِذَا سَمِعُوا اللَّغْوَ أَعْرَضُوا عَنْهُ وَقَالُوا لَنَا أَعْمَالُنَا وَلَکُمْ أَعْمَالُکُمْ سَلَامٌ عَلَیْکُمْ لَا نَبْتَغِی الْجَاهِلِینَ?(سوره? قصص-آیه? 55)
- ?فَاصْفَحْ عَنْهُمْ وَقُلْ سَلَامٌ ? فَسَوْفَ یَعْلَمُونَ?(سوره? زخرف-آیه? 89)
آیاتی که سلام در آنها معنای رحمت دارد [ویرایش]
- ?إِنَّ اللَّهَ وَمَلَائِکَتَهُ یُصَلُّونَ عَلَى النَّبِیِّ ? یَا أَیُّهَا الَّذِینَ آمَنُوا صَلُّوا عَلَیْهِ وَسَلِّمُوا تَسْلِیمًا?(سوره? احزاب-آیه? 56)
- ?سَلَامٌ هِیَ حَتَّى? مَطْلَعِ الْفَجْرِ?(سوره? قدر-آیه? 5)
آیاتی که سلام در آنها معنای سالم دارد [ویرایش]
- ?کُلُّ مَنْ عَلَیْهَا فَانٍ?(سوره? رحمن-آیه? 26)
- ?قُلْنَا یَا نَارُ کُونِی بَرْدًا وَسَلَامًا عَلَى? إِبْرَاهِیمَ?(سوره? انبیاء-آیه? 69)
آیاتی که سلام در آنها معنای سخن خالی از لغو دارد [ویرایش]
- ?أُولَ?ئِکَ یُجْزَوْنَ الْغُرْفَةَ بِمَا صَبَرُوا وَیُلَقَّوْنَ فِیهَا تَحِیَّةً وَسَلَامًا?(سوره? فرقان-آیه? 75)
سلام در روایات [ویرایش]
- محمد: مؤمن ابتدا به سلام مىکند و منافق مىگوید باید به من سلام کنند.[9]
- محمد: آغاز کننده سلام از تکبّر برکنار است.[10]
سلام در نماز [ویرایش]
در لغتنامه دهخدا راجع به سلام آخر نماز این گونه آمده است:
| « |
در شرع، (سلام) ذکری است که نمازگزار در آخرین رکعت نماز گوید و جز بدان تمام نشود و آن رادو صیغه است السلام علینا و علی عباداللّه الصالحین، السلام علیکم و رحمة اللّه و برکاته؛ نمازگزار هریک از این دو سلام را بدهد دیگری مستحب شود.[11] |
» |
موضوع مطلب : 
