از زمان انتشار نسخه‌ی جدید سیستم عامل ویندوز مدت کوتاهی گذشته است. البته این نسخه مخصوص توسعه دهندگان است، بنابراین استفاده از آن به عنوان سیستم عامل اصلی توصیه نمی‌شود. امکاناتی که ویندوز 8 به ارمغان آورده، بسیار متنوع بوده و هدف این نوشته اشاره به همه‌ی آن امکانات نیست. بلکه در این نوشته سعی می‌کنم به نکاتی اشاره کنم که در برخورد اول با این سیستم عامل بیش‌تر مورد توجه قرار می‌گیرد.

واسط کاربری Metro

آن‌چه از ماه‌ها قبل سر و صدای بسیاری به پا‍‍‍‍‍‍‍ کرده، واسط کاربری جدید مایکروسافت است که در اولین برخورد با ویندوز 8، نظر شما به آن جلب خواهد شد. این واسط کاربری که Metro نام دارد، بعد از بالا آمدن ویندوز به عنوان صفحه‌ی آغازین در مقابل شما گشوده خواهد شد. شاید با خواندن این مطلب نگران محیط Desktop قدیمی ویندوز شوید که عمری است بدان دلبسته‌اید! اما جای نگرانی نیست، چرا که محیط Desktop با نگه داشتن کلید Windows و فشردن D (همچون نسخه‌های قبلی ویندوز) دوباره در مقابل شما ظاهر خواهد شد.

واسط Metro به برنامه‌ها اجازه می‌دهد تا فایل‌ها و نوشته‌ها را به سادگی با سرویس‌های ابری (یا با یکدیگر) به اشتراک بگذارند. مثلاً می‌توانید یک عکس را از فیس‌بوک مستقیماً وارد محیط یک برنامه‌ی ویرایش‌گر کنید و سپس آن را در یک شبکه‌ی اجتماعی دیگر به اشتراک بگذارید.

برنامه‌هایی که در واسط Metro کار می‌کنند، در صورتی که مورد استفاده قرار نگیرند، به حالت تعلیق در می‌آیند. این باعث می‌شود تا منابع سیستم به هدر نرود و انرژی باتری برای سایر فعالیت‌ها ذخیره شود.

واسط مترو توسط کاشی‌هایی (Tiles) فرش شده است که مناسب استفاده در دستگاه‌های لمسی است. اگر روی یکی از این کاشی‌ها کلیک کنید، به راحتی می‌توانید جای کاشی‌ها را تغییر دهید.

استفاده از کلیک راست باعث نمایان شدن نواری در پایین صفحه می‌شود. بسته به این که روی کدام کاشی کلیک کرده باشید، عناوینی در نوار ظاهر می‌شود که به شما امکان بزرگ/کوچک کردن کاشی، حذف کردن آن و … را می‌دهد.

اگر در محیط Desktop کلید Windows را بفشارید، وارد واسط Metro می‌شوید. چنان‌چه در این حالت چیزی تایپ کنید، ویندوز به جستجوی عبارت تایپ شده خواهد پرداخت. نتایج جستجو دسته‌بندی می‌شود تا پیدا کردن نتیجه‌ی دلخواه شما، آسان‌تر شود.

برای جستجوی مستقیم در برنامه‌ها می‌توانید Windows + Q را بفشارید. همچنین Windows + W امکان جستجو در تنظیمات ویندوز را برای شما فراهم می‌کند.

اگر موس را روی منوی استارت نگه دارید (یا در محیط مترو به انتهای صفحه-سمت چپ بروید)، چند میان‌بر در اختیارتان قرار خواهد گرفت؛ مواردی چون Settings، Devices، Share و Search. این موارد همچون یک منوی استارت کوچک در مقابل شما ظاهر خواهند شد. یک راه دیگر این است که کلید Windows را به همراه C فشار دهید.

اگر واسط Metro به مزاج شما خوش نمی‌آید به ویرایش‌گر رجیستری بروید، مسیر زیر را پی بگیرید و مقدار RPEnabled را از 1 به 0 تغییر دهید: [از طریق NeoWin]

HKEY_CURRENT_USER\Software\Microsoft\Windows\CurrentVersion\Explorer\

Control Panel

در صورتی که از طریق واسط Metro به سراغ پنل تنظیمات ویندوز بروید، با چیزی مثل تصویر زیر روبه‌رو خواهید شد.

Refresh PC & Reset PC

اگر بگوییم عده‌ی زیادی از کاربران ویندوز از مدت‌ها پیش خواهان این دو قابلیت بوده‌اند، حرفی به گزاف نزده‌ایم. چرا که بسیاری از کاربران جای خالی Reset PC  را به کمک برنامه‌های جانبی پر می‌کردند.

به زبان ساده می‌توان گفت که Refresh PC باعث می‌شود تا سیستم عامل شما تازه‌نفس شود! یعنی ضمن حفظ شدن اطلاعات شما (از جمله عکس‌ها، ویدئوها، فایل‌های صوتی و حتی برنامه‌هایی که از طریق Store نصب کرده‌اید)، سیستم عامل شما بعد از اجرای Refresh PC، جان تازه‌ای می‌گیرد. زمانی که  با خطاهایی زیادی مواجه شدید یا عملکرد ویندوز مطابق انتظار شما نیست،‌ می‌توانید از این قابلیت استفاده کنید.

از طرفی Reset PC تنظیمات و اطلاعات رایانه‌ی شما را نادیده گرفته و سیستم عامل را به نقطه‌ی آغازین کار خود می‌برد؛ گویی ویندوز به تازگی روی رایانه‌ی شما نصب شده است.

Internet Explorer 10

نسخه‌ی 10 اینترنت اکسپلورر به طور پیش‌فرض روی ویندوز 8 نصب شده است. سرعت IE10 قابل قبول به نظر می‌رسد و در مورد سایر ویژگی‌های آن، باید یک بررسی دقیق صورت بگیرد. استفاده از این مرورگر، هم در محیط Desktop و هم از طریق واسط Metro‌ امکان‌پذیر است. اگر از طریق Metro آن را باز کنید، تمام صفحه به نمایش وب‌سایت شما اختصاص خواهد یافت. در صورتی که هر کجای صفحه کلیک راست کنید، دو نوار در بالا و پایین صفحه پدیدار می‌شود که از طریق آن‌ها می‌توانید تب‌ها را مدیریت کرده و یا امکانات اولیه‌ی مرورگر را مشاهده نمایید.

می‌توانید هر وقت که خواستید به محیط Desktop بازگردید. نمای مرورگر در محیط Desktop بسیار شبیه به نسخه‌ی قبلی آن است.

Windows Explorer

یک تغییر عمده‌ی دیگر در ویندوز اکسپلورر صورت گرفته است؛ اگر به قصد باز کردن یک فایل وارد محیط Win Explorer شوید، ابزارهای ویندوز در بالای صفحه در اختیارتان خواهد بود. شما با آن‌چه مشاهده می‌کنید غریبه نیستید، زیرا این فضا (واسط کاربری Ribbon) را در برنامه‌های Microsoft Office (و نیز سایر برنامه‌ها) قبلاً تجربه کرده‌اید.

بسته به این‌که چه چیزی را انتخاب کرده باشید، احتمالاً سربرگ‌های جدیدی در اختیارتان قرار خواهد گرفت که امکاناتی را مطابق با فایل یا فولدر انتخاب شده، برای شما فراهم می‌آورد. مثلاً در تصویر زیر سربرگ Manage اضافه شده که امکان چرخاندن عکس انتخاب شده را در اختیار کاربر قرار می‌دهد.

نحوه‌ی کپی کردن فایل‌ها نیز به شکل قابل ملاحظه‌ای بهبود یافته است. سرعت انتقال فایل‌ها به شکل یک نمودار ترسیم می‌شود. همچنین می‌توان عمل کپی یا انتقال فایل را در حین کار متوقف کرد.

همزمانی دو (یا بیشتر) عمل کپی منجر به ایجاد یک پنجره‌ی واحد می‌شود. این مسئله مدیریت کار را بسیار آسان می‌کند.

وقتی یک فایل هم‌نام وجود داشته باشد، ویندوز 8 به کمک شما می‌آید تا به دلخواه خود تصمیم بگیرید.

Task Manager

یکی از تحولات جالب ویندوز 8، Task Manager آن است. در دو حالت می‌توان از Task Manager‌ استفاده کرد: در حالت ساده تنها لیست برنامه‌های در حال اجرا به نمایش در می‌آید و البته امکان بستن هر یک از آن‌ها وجود دارد.

در حالت پیشرفته جزییات دقیقی از آن‌چه در حال وقوع است، در اختیار شما قرار می‌گیرد.

زبان فارسی

افزودن صفحه کلید فارسی مشابه نسخه‌ی قبلی ویندوز، به سادگی صورت می‌پذیرد. اما جای کلیدها در ویندوز 8 کمی متفاوت شده است و در ابتدا شما را سردرگم می‌کند! البته خیلی از این تغییرات اوضاع صفحه کلید فارسی را بهبود بخشیده، مثلاً Shift + Space نیم‌فاصله ایجاد می‌کند (اگر اشتباه نکنم صفحه کلید جدید مشابه صفحه کلید استانداردی است که در لینوکس استفاده می‌شود) . همچنین برای نمایش حروف فارسی (عربی) در محیط ویندوز، از یک فونت جدید استفاده شده که به اندازه‌ی کافی خواناست و ظاهر قابل قبولی دارد.

به راحتی می‌توان دریافت که نام این فونت Segoe UI است.

سرعت بوت شدن

مایکروسافت تمام تلاش خود را برای کوتاه نمودن زمان بوت، انجام داده است. وقتی رایانه به حالت Sleep می‌رود، همچنان انرژی مصرف می‌کند؛ اما از طرفی به سرعت آماده به کار می‌شود. همچنین هنگامی که سیستم عامل ویندوز Hibernate می‌شود، در مدت کوتاهی به حالت آماده در می‌آید؛ اما در این حالت ویندوز تازه نفس نیست، چرا که تنظیمات دفعه‌ی قبل را بارگذاری کرده است. مایکروسافت برای بوت شدن ویندوز 8، سه نکته را مد نظر قرار داده است:

1. مصرف انرژی را به صفر برساند، یعنی چیزی شبیه به حالت Sleep اتفاق نیفتد.
2. برای استفاده مجدد، سیستم عامل تازه‌نفس باشد (مثل زمانی که Restart می‌شود، نه آن‌چه موقع Hibernate اتفاق می‌افتد).
3. استفاده از ویندوز در مدت کوتاهی بعد از فشردن کلید «روشن» امکان‌پذیر باشد، مثل زمانی که رایانه از حالت Hibernate روشن می‌شود.

در نهایت به طور خلاصه می‌توان گفت، مایکروسافت نوع سنتی بوت شدن ویندوز را (که زمان‌بر بود) با Hibernate‌ آمیخته است تا وقتی که شما کلید «روشن» را می‌فشارید، ویندوز سریع و تازه‌نفس در اختیار شما قرار گیرد!

سایر ویژگی‌ها

• Windows Store فروشگاهی است که کاربران را قادر می‌سازد تا برنامه‌ی دلخواه خود را به سادگی پیدا کرده و خریداری کنند.
• در ویندوز 8 می‌توان از حساب کاربری آنلاین مایکروسافت استفاده کرد تا تنظیمات مربوط به برنامه‌هایی که در رایانه‌های مختلف استفاده می‌کنید، یکسان‌سازی شود. البته امکان ایجاد کاربران محلی هم وجود دارد؛ این کاربران وضعیتی مشابه با کاربران در نسخه‌های قبلی ویندوز  را دارند.
• همچنین مایکروسافت در ویندوز 8 از پردازنده‌های ARM‌ پشتیبانی می‌کند و این مسئله منجر به تولید تبلت‌های کم‌مصرف می‌شود.
• برای گردش در بین برنامه‌های در حال اجرا در نسخه‌های قبلی ویندوز، از Alt + Tab استفاده می‌شد. اکنون می‌توان با استفاده از موس هم در میان برنامه‌ها گردش کرد. برای این کار کافی است موس را به کناره‌ی چپ صفحه ببرید تا یک تصویر بند انگشتی ظاهر شود. در این حالت تنها یک کلیک کافی است تا برنامه‌ای که در پس‌زمینه در نوبت قرار گرفته، به روی صفحه بیاید. برای این‌که یک تجربه‌ی شیرین‌تر داشته باشید، پیشنهاد می‌کنم تصویر بند انگشتی را با نشانگر موس بکشید و در وسط صفحه رها کنید.

فهرست امکانات و ویژگی‌های جدید ویندوز 8 همچنان ادامه دارد! اما در این‌جا به ذکر مواردی که در بالا اشاره شد، اکتفا می‌کنم.