نام فارسی : وزغ سبز نام علمی: Bufo Virdis Laurent or Pseudepidalea variabilis نام انگلیسی:  Changeable Toad or Green Toad

محل پیدایش تیپ : وین ، اتریش

صفات شخصیتی : دارای لکه های سبز رنگ که در ماده ها مشخص تر . عنبیه زرد رنگ ، پرده صماخ مشخص ، طول غده پاروتوئید از عرض آن بیشتر ، دارای اندام تشدید صدای داخلی در زیر پوست گلو ، برآمدگی های مفصلی تک  ( به ندرت دو تا ) ، انتهای چهارمین (خارجی ترین ) انگشت اندامهای جلوئی به طور کامل یا ناقص به اولین انگشت ( از نوک ) می رسد ، لبه داخلی پنجه پا دارای چین پوستی طولی .

پشت بدن خاکستری روشن تا زیتونی یا سبز مایل به خاکستری همراه با لکه های سیاه یا فاقد آنها . نرها در دوره تولید مثل دارای اجسام پینه ای سیاه در دو یا سه انگشت اول اندامهای جلوئی .

اندازه : در حدود 90 میلی متر ، گاهی اوقات در مناطق جنوبی بزرگتر ، (140 میلی متر )

انتشار جغرافیائی : شرق اروپا از رینه و رودخانه شمال آفریقا ، جنوب غربی و مرکز آسیا ، از مدیترانه تا تبت و مغولستان ، از زیر سطح دریا در نزدیکی بحرالمیت تا 15000 پایی در هیمالایا .

پراکندگی در ایران : وزغ سبز تقریبا" در تمام استانهای ایران وجود دارد . این وزغ یکی از معمولی ترین وزغهای ایران است . ودارای پراکندگی وسیعی می باشد ،

لاروها

لاروهای وزغ سبز خیلی کوچک و کاملا" سیاه هستند . قسمت شکمی آنها اندکی کم رنگتر است ، شکافهای آبششی در طرف چپ و به طور خلفی قرار دارند . منفذ مخرجی به طور متقارن در پایه دم واقع می شود . کناره های لب فوقانی و تحتانی دندانه دندانه می باشند ، تنها یک  ردیف از دندانهای لبی در هر سری وجود دارند . در آرواره فوقانی دوسری و در آرواره تحتانی سه سری از این دندانها وجود دارد. سری دوم دندانهای فوق لبی کما بیش فاصله دار است . عرض دهان بافاصله بین چشمها  ( که آن نیز به نوبه خود یک و نیم برابر پهن تر از فاصله بین سوراخهای بینی است مساوی میب باشد ) لاروها تا 44 میلی متر رشد می کنند .

فعالیتهای زیستی وزغ سبز

وزغ سبز در جنگلها ، باغهاا ، مزارع و چمن زارها بسر می  برد و در ریگزار و باتلاقهایی که دارای آب زبادی میباشند یافت نمی شود . بطور کلی دارای انتشار وسیعی است . این وزغ به تعداد زیاد در اکثر شهر ها و روستاهای ایران وجود دارد .

حتی به خانه های مسکونی نیز وارد می شود . معمولا" در طول روز در جاهای مخفی و تاریک بدون حرکت باقی مانده ، فقط شبها برای شکار بیرون می آید . مخفی گاه های آنها در طول روز سنگها ، زیر هیزمها ، دیواره داخلی چاله ها ، مابین سنگهای دیوارها ، زیر کنده درختان افتاده و نقاطی از این قبیل می باشد . این وزغ به طور کلی کمتر از وزغ معمولی از نور دوری می کند و بهمین دلیلی گاهی اوقات حتی به هنگام روز در مکانهای باز نیز دیده می شود .

وزغ سبز جوان ممکن است در پائیز در حال جهیدن وپرش مشاهده گردد . حتی در طول روز در خیابانها دیده می شود . در استپ ها که محل زندگی جوندگان می باشند، این وزغها را میتوان در سوراخهای جوندگان دید که در صورت ریختن آب بدرون این سوراخها گاهی بجای خروج یک جونده تعدادی وزغ سبز بیرون می ایند .

در بهار این وزغها ، نظیر تمام قورباغه ها و وزغها مدتی در آب ( دریاچه ها ، استخر ها ، کانالها و باتلاقها ) زندگی می کنند و به آسانی متوجه می شویم که فقط جانوران بالغ در آب دیده می شوند . در حالیکه جوانها که تخم نمی گذارند در خشکی باقی می مانند . ولی واقعیت عجیب این است که هر جانور بالغی تخم نمی گذارد ، و ممکن است وزغ سبز خیلی بزرگی را در طول بهار در خشکی ، در مسافت زیادی دور از آب ببینیم . وزغ سبز نسبت به وزغ معمولی باسرعت بیشتری حرکت می کند ، اما هرگز پرشهای بزرگ ندارد . این وزغ شبها که برای شکار به بیرونن ازپناهگاه می آید هر چند لحظه یکی دو سه بار جست زده و دوباره می ایستد و این عمل را تکرار می کند .

وزغ سبز از حشرات مختلف ( عمدتا" از سوسک ها و مورچه هاا ) ، لاروها  و عنکبوتها ، جورپایان خشکی و دیگر جانوران شبیه به آنها تغذیهه می کند . بعلاوهه این وزغ اغلب قطعات سبز گیاهی را می بلعد ، نیکولسکی یک بار وزغ سبزی را در لانه خالی دیده است که روز قبل چندین تخم در آن وجود داشته و به نظر می رسد که به احتمال خوردن توت فرنگی و دیگر میوه های شبیه به آن دیده است .

تخم ریزی وزغ سبز در فروردین و اردیبهشت ماه صورت میگیرد و گاهی اوقات تا مرداد ماه نیز به طول می انجامد . جانور نر اندامهای جلوئی خود را در قسمت عقبی اندامهای جلوئی ماده قرار داده و بدین ترتیب  محکم از پشت او را می گیرد ، آنچنان محکم که پاهای چپ و راست جنس نر در قسمت شکمی ماده به هم می رسد و تقریبا" جدا شدن پاها غیر ممکن می گردد . تخمها به صورت دو نوار باریک چسبناک و لزج خارج می شوند که معمولا" در اطراف گیاهان آبی می چسبند . یک وزغ سبز ماده در حدود ده تا دوازده هزار تخم می گذارد . قطر زرده 1 تا 5/1 میلی متر می باشد . نوارهای تخمها در حدود 3 تا 4 متر طول دارند . رشد و تکامل لاروها بسیار سریع  است به طوری که بزودی در اوایل خرداد می توان وزغهای جوانی را که بخوبی رشد کرده و کمی بزرگتر از یک سانتیمتر هستند مشاهده کرد .

دگر دیسی بعد از 60 تا 90 روز اتفاق می افتد . پس از دگردیسی  طول نمونه به 15 تا 17 میلی متر می رسد . بلوغ جنسی در چهارمین سال صورت می گیرد .

وزغ سبز در بهار برای تخمگذاری احتیاج به آب دارد . بنابراین می توان در طول این مدت در استخرها ، سوراخهای مختلف ، در دره های تنگ که دارای آ ب هستند ، و نزدیک ساحل دریاچه ها و باتلاقها آنها را مشاهده نمود . این وزغ آبهایی را ترجیح می دهد که می توانددر آن شکم خود را با کف آب (زمین ) تقریبا" تماس داده ، سر خود را به منظور ایجاد صدای آهسته و تدریجیی خارج از آب نگه دارد .

در نیمه ی اول  خرداد یا در شروع تیر ماه ، لارو ها دم خود را از دست می دهند. وزغ های کوچک  آب را ترک کرده  به تعداد زیاد  نزدیک استخر های محل زیست خود می شوند . در این موقع جانوران بالغ آب  را ترک می کنند و به ندرت  به آب باز می گردند.

گاهی اوقات وزغ های سبز را در برکه های خشک شده که چندین کیلومتر با نزدیک ترین استخر فاصله دارند می توان مشاهده نمود.  این وزغ ها در  سوراخ های زیر زمینی نیز به طور  اتفاقی دیده شده اند .  این احتمال هم وجود دارد که در بعضی از موارد  شکار خود را در محل  زیست خود پیدا می کنند . در این سوراخ ها قادر به یافتن حشرات مختلفی  خواهند بود که همانند وزغ ها  خود  را در برابر نور خورشید محافظت می کنند .  و یا هم چون  aphodius onthopagus از مدفوع جوندگان زیر زمینی تغذیه می کنند .  در صورتی که غذا فراهم باشد  در تاریکی و سرمای سوراخ ها نیز  ، وزغ ها می توانند شکار کنند .

 یکی از جالب ترین مطالب در مورد وزغ سبز  این است که این وزغ ها  بین دو استخر در روسیه پیدا شده اند.  این دو استخر به وسیله ی دو کانال  زیر زمینی طبیعی به هم  وصل شده و حتی در تیر ماه  نیز تعدادی سوراخ آبی دارد . کناره های  این سوراخ ها  ، به علاوه ی تمام نقاط بر آمده  و برجسته ی آن ،در 21 تیر ماه  سال 1890 با لایه های  سفید ضخیمی که  دارای نمک بودند پوشیده  شده بود . علاوه بر این گیاهان  تیپ نمکی ( هالوفیت ) نیز در آن جا وجود داشتند .  با وجود شور مزه بودن  آب این سوراخ ها  این نواحی پر از لارو های قورباغهخ  و وزغ های  بودند. در کناره های این سوراخ ها ، هزاران  وزغ جوان به چشم می خورند  که بدون شک  در این سوراخ ها رشد کرده اند .

صدای وزغ سبز ، طولانی و یک نواخت  یا بدون زیر و بم  به صورت ایرررر ایرررر است . این وزغ نه تنها در بهار  ( موقعی که در آب است )  با صوت فوق آواز می خواند  بلکه در تابستان و خشکی  نیز گاهی  تولید صدا می کنند .  بعد از یک یا دو صدای کوتاه  وزغ شروع به آواز موزون و خوش صدا می کند . صدای بهاره ی این وزغ  در فروردین ماه شروع می گردد . در ترکمن صحرا صدای آن در اواخر  زمستان شنیده می شود .

 وزغ سبز مثل وزغ معمولی  در خاک زمستان خوابی می کند .  نیکولسکی  در سال 1918 اظهار داشته است که که وزغ سبز به تعداد زیادی  در سوراخ های عمیق زیر ساختمان ها و در زیر زمین ها زمستان خوابی می کنند .

ملاحظات کلی  در مورد وزغ سبز  در ایران

 وزغ سبز معمولی ترین  ، مشخص ترین و پراکنده ترین  وزغ در ایران است . ماده ها روشن ، قهوه ای کم رنگ ، یا سبز – زیتونی با لکه های سبز رنگی بزرگ و مشخص  هستند ،  این لکه ها در نر ها  آنچنان مشخص نیستند   و در نتیجه نر ها به رنگ بکنواخت تری دیده می شوند . تحمل اکولوژیکی  زیاد این وزغ ، آن را قادر می سازد که در بیشتر استان های ایران که در آنها  بارندگی سالانه وجود دارد  سال های زیادی به تولید مثل بپردازد .

اندرسون وزغ های سبز را که بیشتر از جنوب غربی ایران جمع آوری  کرده ، به صورت زیر ثوصیف نموده است : در این گونه فاصله بین چشم ها  هم عرض  عرض تر  از پلک فوقانی  است ، زگیل های زیادی  در پشت بدن وجود دارد . زگیل های بزرگ تر به وسیله ی  یک بر آمدگی  مشخص پوشیده می شوند .  که نوک آن ها تیره و سخت است . این برامدگی به وسیله ی  بر امدگی های مشابه  کوچکتر احاطه می شود . بر امدگی های جنس  ماده در فصل غیر تولید مثلی کوچک شده ، سختی خود را از دست می دهند.

بحث در مورد زیر گونه ها

 از زمانی که لورنتی ( در سال 1768 ) برای اولین بارbufo virdis  نام گذاری  کرده ، اسامی مختلف در مورد جنس ، گونه ، زیر گونه و واریته های وزغ سبز توسط محققین مختلف عنوان شده است .  نگاهی به تاریخ چه ی  نام گذاری  این گونه  گویای این مطلب است.

نیکولسکی  از بزرگ ترین  خزنده شناسان  اوایل قرن بیستم روسیه در سال 1918 در مورد وزغ چنین نقل کرده است . علی رغم گسترش و پراکندگی  زیادش ،  هیچ واریته ای  از وزغ سبز وجود ندارد .  درست است  که بیشتر جانورشناسان سعی نموده وجود چنین واریته هایی راثابت نمایند ، اما در نمونه های گرفته شده فقط از نظر رنگ تفاوتهایی مشاهده می شوند . رنگ این وزغ انچنان متغیر است که حتی یک محقق بسختی می تواند دونمونه همرنگ پیدا کند .

ولی از نظر نیکولسکی  مورد قبول خزنده شناسان امروزی نیست . بخصوص محققانی که سالهای زیادی  وزغهای سبز مناطق مختلف را مورد مطالعه قرار داده ، بناچار به توصیف زیر گونه هایی از وزغ سبز پرداخته و برای تائید این زیر گونه ها از کارهای آماری و بیومتری کمک گرفته اند . بنابراین هر جا که توصیف وزغ سبز را می بینیم باید متوجه باشیم که نمونه توصیف شده متعلق به کجاست .

طبق مطالعات آماری صورت گرفته در بیشتر مواردحدود زیر گونه ها مشخص است و در بعضی موارد نیز این حدود بهم خورده ، نتایج بیومتری دوزیر گونه از وزغ سبز مشابهند . به همین جهت مطالعات ریخت شناسی ( مورفولوژیکی ) ، سرم شناختی ( سرولوژیکی ) ، رفتاری و استخوانی زیادی جهت تشخیص زیر گونه های وزغ سبز صورت گرفته که در مواردزیادی موفقیت آمیز بوده و در مواردی نیز همواره سوال بجا مانده است . بخصوص در موردآن سری از مطالعات که در بردار نده نمونه هایی بسیار مربوط به مناطق وسیعی ازکره زمین هستند و نمونه های زمان حال و نمونه های قدیمی را که از حدود 100 الی 200 سال پیش نگهداری می شوند مورد مطالعه قرار داده اند ، نتایج جالبی به دست امده ، سوالات جدید را نیز پیش رو نهاده است ، ادامه مطالعات گسترده احتمالا" باعث ایجاد یک تئوری در مورد کمپلکس وزغ روشن خواهد نمود .

تصاویر

وزغ سبز (وزغ رنگارنگ)

وزغ سبز (وزغ رنگارنگ)

وزغ سبز (وزغ رنگارنگ)

وزغ سبز (وزغ رنگارنگ)