یوهان کپلر (به آلمانی: Johannes Kepler) (زاده? 27 دسامبر 1571 درگذشت 15 نوامبر 1630، وایلدراشتات، آلمان) دانشمند، ریاضیدان و ستارهشناس سرشناس آلمانی. کپلر را پدر علم ستارهشناسی جدید میدانند. وی با تحقیق درباره? ستارگان و سیارات، توانست قوانین معروف کپلر راارائه دهد که امروزه به عنوان قوانین سهگانه? کپلر در ستارهشناسی بکار میرود، او وقتی ادعا کرد که سیارهها در مدارهای بیضوی بدور خورشید میچرخند و خورشید تنها نیروی اداره کننده? مدارهای سیارات است، مورد اعتراض سنتها وباورهایی که قرنها پایدار بود قرار گرفت.
کپلر یکی از طرفداران سرسخت نظریه خورشید مرکزی یا منظومه? شمسی بود. سالهای اولیه زندگی
دوران کودکی کپلر با فقر و تنگدستی همراه بود. آنها شش خواهر و برادر بودند که سه تن از آنان در کودکی درگذشتند. هاینزش کوچکترین برادر یوهانس مبتلا به بیماری صرع بود که ارث خانوادگی آنان به شمار می رفت. او نیز در سن 42 سالگی بر اثر بیماری صرع درگذشت.
کپلر برای تحصیل به مدرسه? طلاب پروتستان رفت و به دلیل هنر و استعدادی که از خود نشان داد بوسیله? استادانش روانه? دانشگاه توبینگن شد. کپلر در سال 1594 معلم ریاضی مدرسه? شبانهروزی پروتستان در گراتز شد. وی برای افزودن به درآمد ناچیز خود تقویمهای ستارهشناسی که در میان آن چیزهایی مانند وضع هوا، سرنوشت شاهزادگان، خطرات وقوع جنگ و قیام ترکها را نیز پیش بینی می کرد، چاپ و منتشر مینمود. شهرت وی در این زمینه خیلی زود فراگیر شد و سرانجام کپلر طالعبین امپراتور رودلف و دیگر اعضای برجسته? دربار او شد و این روش منبع درآمدی برای او شد. از وی نقل شده است که: «طالع بینی از گدایی بهتر است.» ورود به ستارهشناسی
کپلر که توسط تیکو براهه در رصدخانه سلطنتی استخدام شده بود، در موقعیتی استثنائی قرار داشت و انبوهی از اطلاعات رصدی دقیق تیکو براهه در دسترس وی بود. از آنجا که براهه بیشتر به رصدهای مستقیم و اندازهگیری سرگرم بود و هیچ کوششی برای تجزیه و تحلیل نتایج خود انجام نداده بود، این کار به کپلر که در سال آخر زندگی تیکو براهه دستیار وی بود واگذار شد. اطلاعات رصدی یادشده در نظریه بزرگ خورشید مرکزی کوپرنیک بطور کامل صدق نمی کرد، وی به مدل براهه نیز اعتقادی نداشت و میدانست که مدل خورشیدمرکز کپرنیک با قوانین ریاضی و نتایج رصدی مطابقت بهتری دارد. اما او که فردی مذهبی بود و اعتقادات کهن دینی درباره? زمین مقدسی که مرکز عالم قرار داده شده بود، در اعماق وجودش لانه داشت به سختی میتوانست خود را به پیروی از این مدل جدید قانع کند و از طرفی هم نمیتوانست آنچه را میدید انکار کند. به ناچار مدت 10 سال از عمر خود را وقف بررسی حرکت سیارات و قوانین ریاضی حاکم بر آنها کرد. او همه این کارها را به تنهایی و بدون یاری گرفتن از کسی انجام داد. قوانین سهگانه
کپلر پس از چندین سال مطالعه در حرکت سیارات در سال 1618 موفق به کشف قانون سوم خود شد. کپلر بر پایه آن یافته ها قوانین سهگانه زیر را درباره حرکت سیارات بیان کرد:
مدار حرکت سیارات به گرد خورشید یک بیضی است که خورشید در یکی از دو کانون آن قرار دارد.
خط وصل کننده هر سیاره به خورشید در زمانهای مساوی مساحات مساوی جاروب میکند.
مکعب فاصله متوسط هر سیاره تا خورشید با مربع زمان یک دور کامل گردش سیاره تناسب مستقیم دارد.
قانون دوم را میتوان به این گونه بیان کرد: زمانی که سیاره در نقاط دور بیضی مسیر در حرکت است فاصله تا خورشید زیادتر و سرعت حرکت کمتر است. به تدریج که سیاره به نقاط نزدیک بیضی مسیر میرسد فاصله تا خورشید کمتر و سرعت سیاره زیادتر میشود. این تغییر در سرعت سبب میشود که سیاره چه به خورشید نزدیک و چه از آن دور باشد، مساحت درنوردیدهاش در فضا در فواصل زمانی ثابت، ثابت میماند.
قانون سوم کپلر را هم میتوان به این گونه بیان کرد: هرگاه فاصله متوسط هر سیاره تا خورشید به توان سه و زمان کامل شدن یک دور سیاره به توان دو رسانیده و نسبت اعداد حاصل تشکیل شود این نسبت همواره ثابت و برای تمام سیارات یکی است.
بعد از کپلر، نیوتن از طریق این قوانین، توانست قوانین گرانشی را کشف کند. قوانین کپلر به عنوان قوانین مدرن ستاره شناسی اهمیت زیادی دارند. سال های پایانی
کپلر قدرت بیناییاش را روز به روز از دست میداد. با این حال به سمت ریاضیدان و ستارهشناس در دربار امپراطور فردینانر دوم درآمد. کپلر به مطالعه درباره? مسیر مریخ نیز پرداخت وچند سالی را به این موضوع اختصاص داد. او یک داستان علمی تخیلی به نام سولمنیوم نیز نوشته است. این کتاب داستان یک سفر رویایی به ماه است. اما 20 سال بعد از مرگ کپلر به چاپ رسید و البته مورد استقبال جوانان و دانشآموختگان قرار گرفت.
کپلر در 15 نوامبر سال 1631 درحالی که از ضعف بینایی و صرع رنج میبرد از دنیا رفت. پس از او عدهای از شاگردانش نوشتهها و مقالات او را به صورت کتاب جمعآوری کردند. اما هیچکس آثار او را مطالعه نمیکرد و درنتیجه پس از مرگ خیلی زود فراموش شد، او خود قبلاً در این خصوص چنین نوشته بود:
«من کتاب خود را مینویسم، خواه خوانندگان آن مردان فعلی یا آیندگان باشند تفاوتی ندارد. این کتاب میتواند سالها انتظار خوانندگان واقعی خود را بکشد، مگر نه خداوند نیز شش هزار سال انتظار کشید تا تماشاگری برای آثار او پیدا شد.»
دوران افتخار کپلر زمانی آغاز گردید که نیوتن و لاپلاس شناخته شدند. امروزه بسیاری از دستنوشتههای کپلر درموزه? وایل موجود است.
موضوع مطلب :