جشن نوروز

میراث فرهنگی و معنوی بشر
نگاره مراسم پیشکش هدایا به پادشاه ایران در تخت جمشید. برخی از پژوهشگران، این مراسم را به نوروز مربوط می‌دانند.
هفت سین
جزئیات
بخش	آسیا و اقیانوسیه
اطلاعات یونسکو
کد	00282
تاریخ ثبت	2009
معیار	R.1 ,R.2 ,R.3 ,R.4 ,R.5
وضعیت	پابرجا
پانویس
مرسوم در ایران،  افغانستان، آذربایجان هند، قرقیزستان، پاکستان ترکیه، عراق، سوریه

نوروز برابر با یکم فروردین ماه (روزشمار خورشیدی)، جشن آغاز سال و یکی از کهن‌ترین جشن‌های به جا مانده از دوران باستان است. خاستگاه نوروز در ایران باستان می‌باشد و هنوز مردم مناطق مختلف فلات ایران نوروز را جشن می‌گیرند. امروزه زمان برگزاری نوروز، در آغاز فصل بهار است. نوروز در ایران و افغانستان آغاز سال نو محسوب می‌شود و در برخی دیگر از کشورها تعطیل رسمی است.

بنا به پیشنهاد جمهوری آذربایجان،^[1] مجمع عمومی سازمان ملل در نشست 4 اسفند 1388 (23 فوریه 2010) 21 ماه مارس را به‌عنوان روز جهانی عید نوروز، با ریشه? ایرانی به‌رسمیت شناخت و آن را در تقویم خود جای داد. در متن به تصویب رسیده در مجمع عمومی سازمان ملل، نوروز، جشنی با ریشه ایرانی که قدمتی بیش از 3 هزار سال دارد و امروزه بیش از 300 میلیون نفر آن را جشن می‌گیرند توصیف شده‌است.^[2]

پیش از آن در تاریخ 8 مهر 1388 خورشیدی، نوروز توسط سازمان علمی و فرهنگی سازمان ملل متحد، به عنوان میراث غیر ملموس جهانی، به ثبت جهانی رسیده‌بود.^[3] در 7 فروردین 1389 نخستین دوره? جشن جهانی نوروز در تهران برگزار شد و این شهر به عنوان «دبیرخانه? نوروز» شناخته شد.

زمان نوروز

همچنین ببینید: مبنای محاسبه روز نوروز و اعتدال بهاری

جشن نوروز با تحویل سال یا لحظه? اعتدال بهاری آغاز می‌شود. در دانش ستاره‌شناسی، اعتدال بهاری یا اعتدال ربیعی در نیم‌کره شمالی زمین به لحظه‌ای گفته می‌شود که خورشید از صفحه استوای زمین می‌گذرد و به سوی شمال آسمان می‌رود. این لحظه، لحظه اول برج حمل نامیده می‌شود،^[4] و در تقویم هجری خورشیدی لحظه تحویل سال تعیین کننده نخستین روز (هرمز روز یا اورمزد روز) از ماه فروردین است، چنانچه سال قبل از ظهر و در نیمه اول شبانه روز تحویل شود همانروز نوروز است و در صورتیکه تحویل بعد از ظهر باشد فردای آن نوروز است. نوروز در تقویم میلادی با 20، 21 یا 22 مارس مطابقت دارد.^[5]

در کشورهایی مانند ایران و افغانستان که تقویم هجری شمسی به کار برده می‌شود، نوروز، روز آغاز سال نو است. اما در کشورهای آسیای میانه و قفقاز، تقویم میلادی متداول است و نوروز به عنوان آغاز فصل بهار جشن گرفته می‌شود و روز آغاز سال محسوب نمی‌شود.^[6]

واژه? نوروز

واژه نوروز یک اسم مرکب است که از ترکیب دو واژه? فارسی «نو»(تازه - جدید. اکنون) و «روز»(رووز-رز-روژ در فارسی میانه به چم خورشید و آفتاب هم بکار می رفته امروز معادل the day) به وجود آمده‌است. امروزه در فارسی این نام در دو معنی به‌کار می‌رود:^[7]

1) نوروز عام: روز آغاز اعتدال بهاری (برابری شب و روز) و آغاز سال نو
2) نوروز خاص: روز ششم فروردین با نام «روز خرداد»

ایرانیان باستان از نوروز به عنوان ناوا سرِدا یعنی سال نو یاد می‌کردند. مردمان ایرانی آسیای میانه نیز در زمان سغدیان و خوارزمشاهیان، نوروز را نوسارد و نوسارجی به معنای سال نو می‌نامیدند.^[8]

در متن‌های گوناگون لاتین، بخش نخست واژه نوروز با املای No، Now، Nov وNew Naw و بخش دوم آن با املای Ruz، Rooz و Rouz نوشته شده‌است. در برخی از مواقع این دو بخش پشت سر هم و در برخی با فاصله نوشته می‌شوند.

به باور احسان یارشاطر بنیان‌گذار دانشنامه ایرانیکا، نگارش این واژه در الفبای لاتین با توجه به قواعد آواشناسی، به شکل Nowruz توصیه می‌شود (که البته وی تلفظ فارسی ایران را مبنا قرار داده است). این شکل از املای واژه نوروز، هم‌اکنون در نوشته‌های یونسکو و بسیاری از متون سیاسی به کار می‌رود.^[9]

نوروز در فارسی میانه /no?g ro?z/ بوده است. در فارسی ایران این واژه به صورت [nou??u?z] (در گفتار عامیانه، [no??u?z])، در فارسی افغانستان به صورت [næu??o?z]، و در فارسی تاجیکی به صورت [næu???z] یا [næu???z] تلفظ می‌شود (تلفظ‌ها به آی‌پی‌ای هستند).

پیشینه

منشأ و زمان پیدایش نوروز، به درستی معلوم نیست.^[8] در برخی از متن‌های کهن ایران ازجمله شاهنامه فردوسی و تاریخ طبری، جمشید و در برخی دیگر از متن‌ها، کیومرث به‌عنوان پایه‌گذار نوروز معرفی شده‌است.^[10] پدید آوری نوروز در شاهنامه، بدین گونه روایت شده‌است که جمشید در حال گذشتن از آذربایجان، دستور داد تا در آنجا برای او تختی بگذارند و خودش با تاجی زرین بر روی تخت نشست. با رسیدن نور خورشید به تاج زرین او، جهان نورانی شد و مردم شادمانی کردند و آن روز را روز نو نامیدند.^[8]

برخی از روایت‌های تاریخی، آغاز نوروز را به بابلیان نسبت می‌دهد. بر طبق این روایت‌ها، رواج نوروز در ایران به 538 سال قبل از میلاد یعنی زمان حمله کورش بزرگ به بابل بازمی‌گردد.^[8] همچنین در برخی از روایت‌ها، از زرتشت به‌عنوان بنیان‌گذار نوروز نام برده شده‌است.^[8] اما در اوستا (دست کم در گاتها) نامی از نوروز برده نشده‌است.^[11]

نوروز در زمان سلسله هخامنشیان

کوروش دوم بنیان‌گذار هخامنشیان، نوروز را در سال 538 قبل از میلاد، جشن ملی اعلام کرد. وی در این روز برنامه‌هایی برای ترفیع سربازان، پاکسازی مکان‌های همگانی و خانه‌های شخصی و بخشش محکومان اجرا می‌نمود.^[10] این آیین‌ها در زمان دیگر پادشاهان هخامنشی نیز برگزار می‌شده‌است. در زمان داریوش یکم، مراسم نوروز در تخت جمشید برگزار می‌شد. البته در سنگ‌نوشته‌های به‌جا مانده از دوران هخامنشیان، به‌طور مستقیم اشاره‌ای به برگزاری نوروز نشده‌است.^[8] اما بررسی‌ها بر روی این سنگ‌نوشته‌ها نشان می‌دهد که مردم در دوران هخامنشیان با جشن‌های نوروز آشنا بوده‌اند،^[11] و هخامنشیان نوروز را با شکوه و بزرگی جشن می‌گرفته‌اند.^[8][12] شواهد نشان می‌دهد داریوش اول هخامنشی، به مناسبت نوروز در سال 416 قبل از میلاد سکه‌ای از جنس طلا ضرب نمود که در یک سوی آن سربازی در حال تیراندازی نشان داده شده‌است.^[10]

در دوران هخامنشی، جشن نوروز در بازه‌ای زمانی میان 21 اسفند تا 19 اردیبهشت برگزار می‌شده‌است.^[12]

نوروز در زمان اشکانیان و ساسانیان

در زمان اشکانیان و ساسانیان نیز نوروز گرامی داشته می‌شد. در این دوران، جشن‌های متعددی در طول یک سال برگزار می‌شد که مهمترین آنها نوروز و مهرگان بود. برگزاری جشن نوروز در دوران ساسانیان چند روز (دست کم شش روز) طول می‌کشید و به دو دوره نوروز کوچک و نوروز بزرگ تقسیم می‌شد. نوروز کوچک یا نوروز عامه به مدت پنج روز، از یکم تا پنجم فروردین گرامی داشته می‌شد و روز ششم فروردین (خردادروز)، جشن نوروز بزرگ یا نوروز خاصه برپا می‌شد.^[11] در هر یک از روزهای نوروز عامه، طبقه‌ای از طبقات مردم (دهقانان، روحانیان، سپاهیان، پیشه‌وران و اشراف) به دیدار شاه می‌آمدند و شاه به سخنان آنها گوش می‌داد و برای حل مشکلات آنها دستور صادر می‌کرد. در روز ششم، شاه حق طبقات گوناگون مردم را ادا کرده بود و در این روز، تنها نزدیکان شاه به حضور وی می‌آمدند.^[13]

شواهدی وجود دارد که در دوران ساسانی سال‌های کبیسه رعایت نمی‌شده‌است. بنابراین نوروز هر چهار سال، یک روز از موعد اصلی خود (آغاز برج حمل) عقب می‌ماند و درنتیجه زمان نوروز در این دوران همواره ثابت نبود و در فصل‌های گوناگون سال جاری بود.^[14]

اردشیر بابکان، بنیان گذار سلسله ساسانیان، در سال 230 میلادی از دولت روم که از وی شکست خورده بود، خواست که نوروز را در این کشور به رسمیت بشناسند. این درخواست مورد پذیرش سنای روم قرار گرفت و نوروز در قلمرو روم به Lupercal معروف شد.^[10]

در دوران ساسانیان، 25 روز پیش از آغاز بهار، در دوازده ستون که از خشت خام برپا می‌کردند، انواع حبوبات و غلات (برنج، گندم، جو، نخود، ارزن، و لوبیا) را می‌کاشتند و تا روز شانزدهم فروردین آنها را جمع نمی‌کردند. هر کدام از این گیاهان که بارورتر شود، در آن سال محصول بهتری خواهد داد. در این دوران همچنین متداول بود که در بامداد نوروز، مردم به یکدیگر آب بپاشند.^[13] از زمان هرمز اول مرسوم شد که مردم در شب نوروز آتش روشن نمایند.^[13] همچنین از زمان هرمز دوم، رسم دادن سکه در نوروز به‌عنوان عیدی متداول شد.^[10]

نوروز پس از اسلام

از برگزاری آیین‌های نوروز در زمان امویان نشانه‌ای در دست نیست و در زمان عباسیان نیز به نظر می‌رسد که خلفا گاهی برای پذیرش هدایای مردمی، از نوروز استقبال می‌کرده‌اند. با روی کار آمدن سلسله‌های سامانیان و آل بویه، جشن نوروز با گستردگی بیشتری برگزار شد.^[11]

در دوران سلجوقیان، به دستور جلال‌الدین ملک‌شاه سلجوقی تعدادی از ستاره شناسان ایرانی از جمله خیام برای بهترسازی گاهشمار ایرانی گرد هم آمدند. این گروه، نوروز را در یکم بهار (ورود آفتاب به برج حمل) قرار دادند و جایگاه آن را ثابت نمودند.^[11] بر اساس این گاهشمار که به تقویم جلالی معروف شد، برای ثابت ماندن نوروز در آغاز بهار، مقرر شد که حدوداً هر چهار سال یک‌بار (گاهی هر پنج سال یک بار)، تعداد روزهای سال را به‌جای 365 روز برابر با 366 روز در نظر بگیرند. این گاهشمار از سال 392 هجری آغاز شد.^[14]

نوروز در دوران صفویان نیز برگزار می‌شد. در سال 1597 میلادی، شاه عباس صفوی مراسم نوروز را در عمارت نقش جهان اصفهان برگزار نمود و این شهر را پایتخت همیشگی ایران اعلام نمود.^[10]

نوروز از دیدگاه اسلام و تشیع

در اسلام و به ویژه? آیین تشیع به نوروز به عنوان روزی خجسته نگاه شده‌است و بر گرامی داشتن آن تأکید شده‌است. از دیدگاه شیعه، نوروز روز ظهور امام زمان است.^{[علاّمه مجلسی (م‏1111ق) «بحارالأنوار]} در حدیثی از امام صادق آمده‌است:

روز نوروز همان روزی است که خداوند در آن از بندگانش پیمان گرفت که او را پرستش کنند و هیچ چیزی را شریک او ندانند و این که به پیامبران و اولیایش ایمان بیاورند و آن نخستین روزی است که خورشید در آن طلوع کرده، و بادهای باردار کننده در آن وزیده‌است و گلها و شکوفه‌های زمین آفریده شده‌است. و آن روزیست که کشتی نوح (ع) به کوه جودی قرار گرفت. و آن روزی است که در آن قومی که از ترس مرگ از خانه‌های خود بیرون آمدند و آنها هزارها نفر بودند پس خداوند آنها را بمیراند و سپس آنها را در این روز زنده کرد. و آن روزیست که جبرئیل بر پیامبر (ص) فرود آمد. و آن همان روزیست که ابراهیم (ع) بتهای قوم خود را شکست. و آن همان روزیست که پیغمبر خدا، امیرالمؤمنین علی (ع) را بر دوش خود سوار کرد تا بتهای قریش را از بالای خانه خدا به پائین انداخت و آنها را خرد کرد...^{[15][16][17][18][19]}

نوروز در دوران معاصر

همچنین ببینید: جشن جهانی نوروز

نوروز به عنوان یک میراث فرهنگی در دوران معاصر همواره مورد توجه مردم قرار داشته و هر ساله برگزار می‌شود. البته برگزاری جشن نوروز به صورت آشکار در برخی از کشورها توسط برخی حکومت‌ها برای مدت زمانی ممنوع بوده‌است. حکومت شوروی برگزاری جشن نوروز را در برخی از کشورهای آسیای میانه مانند ترکمنستان، قرقیزستان و تاجیکستان ممنوع کرده بود و این ممنوعیت تا زمان میخائیل گورباچف ادامه داشت. با این وجود، مردم این مناطق نوروز را به‌گونه? پنهانی و یا در روستاها جشن می‌گرفته‌اند.^[20][21] همچنین برخی از مردم این مناطق برای جلب موافقت مقامات محلی نام دیگری بر روی نوروز می‌گذاشتند؛ به‌طور مثال در تاجیکستان، مردم با اطلاق جشن لاله یا جشن 8 مارس سعی می‌کردند که آیین‌های نوروز را بی مخالفت مقامات دولتی به جای آورند.^[8] همچنین در افغانستان، در دوران حکومت طالبان، برگزاری جشن نوروز ممنوع بود و این حکومت تنها تقویم هجری قمری را به رسمیت می‌شناخت.^[4] تا پیش از سال 2000 میلادی، نوروز در ترکیه [که توسط کردها برگزار می‌شود] ممنوع و غیرقانونی بود؛ در اغلب مواقع نوروز با بازداشت کردها توسط نیروهای امنیتی ترکیه‌ای همراه بود. در سال 1992 دست کم 70 کُرد در درگیری با نیروهای امنیتی ترکیه کشته شدند. اگرچه امروزه دولت ترکیه نوروز را به عنوان جشن بهار ترکی (به ترکی: Nevruz) جشن می‌گیرد، اما همچنان نوروز به مثابه? نمادی نیرومند از هویت کُردی در ترکیه‌است.^[22]

نوروز در سروده‌های فارسی

گویندگان ایرانی از دیرباز تاکنون در وصف نوروز و جشن فروردین که همراه مواهب گرانبهای طبیعت و هنگام تجدید عهد نشاط و شادمانی است، داد سخن داده‌اند و ما در ذیل به برخی از لطایف اشعار فارسی در این موضوع اشارت می‌کنیم:

و هم او در قصیده دیگر چنین گوید:

فرخی ترجیع‌بند مشهوری در وصف نوروز دارد که بند اول آن چنین است:

منوچهری مسمطی در نوروز ساخته که بند اول آن این است:

هم او در مسمط دیگر گفته:

بوالفرج رونی گوید:

مسعود سعد سلمان از عید مزبور چنین یاد کند:

جمال‌الدین عبدالرزاق گفته:

حافظ شیرازی در غزلی گفته:

هاتف در قصیده‌ای گوید:

قاآنی در قصیده‌ای به وصف نخستین روز بهار گوید:

^[24]

سعدی در غزلی به مناسبت نوروز و آغاز سال نو می‌گوید:

^[25]

جغرافیای نوروز

منطقه‌ای که در آن جشن نوروز برگزار می‌شد، امروزه شامل چند کشور می‌شود و همچنان در این کشورها جشن گرفته می‌شود. برخی آیین‌های نوروز در این کشورها با هم متفاوت‌اند. مثلاً در افغانستان سفره هفت‌میوه می‌چینند؛ اما در ایران سفره هفت سین می‌اندازند.

جغرافیای نوروز با نام نوروز یا مشابه آن، سراسر خاورمیانه، بالکان، قزاقستان، تاتارستان، در آسیای میانه چین غربی (ترکستان چین)، سودان، زنگبار، در آسیای کوچک سراسر قفقاز تا آستراخان و نیز آمریکای شمالی، هندوستان، پاکستان، بنگلادش، بوتان، نپال و تبت را شامل می‌شود.^[26]

کردها نیز این جشن ایرانی را در فاصله? میان 18 تا 21 مارس جشن می‌گیریند؛ در هنگام نوروز، کردها با گردهم‌آیی در بیرونِ شهرها، به استقبال بهار می‌روند. در این گردهم‌آیی‌های نوروزی، زنان کرد لباس‌های رنگین پوشیده و «شال‌های پرزرق و برق» بر سر می‌نهند؛ مردان جوان کُرد نیز پرچم‌های سبز و زرد و سرخ را برافراشته و با رقص و پایکوبی گرد آتش، نوروز را پاس داشته و زنده نگاه می‌دارند.^[22]

در تاریخ 30 مارس 2009^[27] (10 فروردین 1388)، پارلمان فدرال کانادا، اولین روز بهار هر سال را به عنوان نوروز (Nowruz Day)، عید ملی ایرانیان و بسیاری اقوام دیگر نامگذاری کرد.^[28][27]

در تاریخ 24 فوریه 2010 سازمان ملل متحد با تصویب یک قطعنامه در مقر سازمان در نیویورک، عید نوروز را به عنوان روز بین‌المللی نوروز و فرهنگ صلح در جهان به رسمیت شناخت.^[29]

آئین‌ها

خانه‌تکانی

خانه‌تکانی یکی از آیین‌های نوروزی است که مردم بیشتر مناطقی که نوروز را جشن می‌گیرند به آن پایبندند. در این آیین، تمام خانه و وسایل آن در آستانه نوروز گردگیری، شستشو و تمیز می‌شوند.^[30] این آیین در کشورهای مختلف از جمله ایران، تاجیکستان و افغانستان برگزار می‌شود.^[31]

آتش‌افروزی

برگزاری مراسم آتش‌افروزی در میان کردها در شهر استانبول، ترکیه

رسم افروختن آتش، از زمان‌های کهن در مناطق نوروز متداول شده‌است. در ایران، جمهوری آذربایجان و بخش‌هایی از افغانستان، این رسم به‌صورت روشن کردن آتش در شب آخرین چهارشنبه سال متداول است. این مراسم چهارشنبه‌سوری نام دارد.^[31] پریدن از روی آتش در ایام نوروز در ترکمنستان نیز رایج است.^[32]

همچنین رسم افروختن آتش در بامداد نوروز بر پشت بام‌ها در میان برخی از زرتشتیان (از جمله در برخی از روستاهای یزد در ایران) مرسوم است.^[33]

سفره‌های نوروزی

سفره هفت سین از سفره‌های نوروزی است که در ایران، جمهوری آذربایجان و برخی از نقاط افغانستان رایج است.

سفره هفت سین در تمبر پستی جمهوری آذربایجان

سفره هفت سین در ایستگاه راه آهن تهران - نوروز 1390

سفره‌های نوروزی یکی از آیین‌های مشترک در مراسم نوروز در بین مردمی است که نوروز را جشن می‌گیرند. در بسیاری از نقاط ایران، جمهوری آذربایجان^[34] و برخی از نقاط افغانستان، سفره هفت سین پهن می‌شود. در این سفره هفت چیز قرار می‌گیرد که با حرف سین آغاز شده باشد؛ مثل سیر، سنجد، سمنو، سیب و...^[35][36] به هفت سینی که چیده می‌شود معانی خاصی نسبت داده‌اند. مثلاً سیب را نماد زیبایی و تندرستی، سنجد را نماد عشق و محبت، و سکه را رزق و روزی گفته‌اند. سفره نوروز از زمانهای کهن بوده اما به این صورت بوده‌است که سفره‌ای را پهن می‌کردند و در بشقابهای سفالی و یا فلزی آنواع آجیلهای خشک شده مانند توت خشک - برگه خشک شده زردآلو و هلو و پختیک (پخته شده و خشک شده لبو) و عسل و سر شیر خشک شده، کلوچه، گعگ (کیک) قطاب و نان سرموکی و... می‌گذاشتند تخم مرغ رنگ شده حتماً در سفره وجود داشت. در این سفره بعضی چیزها فقط جنبه زیبایی داشت مانند تخم مرغ و آیینه ولی سایر چیزها برای خوردن و پذیرایی میهمانان بودو هر زمان که تمام می‌شد بلافاصله صاحبخانه ظروف را مجدد برای میهمانان جدید پر می‌کرد. اما اینکه هفت چیز با نام سین باشد پدیده جدیدی است به نظر می‌رسد گذاشتن هفت جزء آغازشونده با حرف سین در سفره? نوروزی پدیده‌ای است که در اواخر دوره قاجار رایج شده و پیشینه? تاریخی ندارد، بلکه توسط رسانه‌ها فراگیر شده‌است. ضمناً مردم قبل از نوروز به حمام می‌رفتند و شلوغ ترین روزهای سال گرمابه‌ها چند روز سال نو بود گرمابه که معمولاً با چوب و هیزم در (گرخانه)GOr khaneh یا آتش خانه آب حمام را گرم می‌کرد حتماً یک ذخیره خاص چوب و هیزم را برای روزهای نوروز ذخیره می‌کرد. شب نوروز همه پلو یا چلو خورش می‌خوردند بسیاری از خانواده‌ها سالی فقط یکبار می‌توانستن چلو خورش بخورند و انهم شب نوروز بود. از این پلو برای فقرا، سلمانی (آرایشگر) و حمامی (مسئول آتش حمام) و برای کدخدای هر محل هم پیشکش می‌بردند.

پهن کردن سفره? نوروزی در ایران آداب و رسوم خاصی دارد و روی سفره اجزای دیگری به‌ویژه آینه، شمع، و آب نیز حضور دارند. از دیگر اجزای سفره? امروزی می‌شود از ماهی و تخم مرغ رنگ‌شده یاد کرد.

در کابل و شهرهای شمالی افغانستان، سفره هفت میوه متداول است. در این سفره، هفت میوه قرار می‌گیرد، از جمله؛ کشمش سبز و سرخ، چارمغز، بادام، پسته، زردآلو و سنجد.^[35] چیدن سفره‌ای مشابه با استفاده از میوه خشک شده، در بین شیعیان پاکستان هم مرسوم است.^[37]

علاوه بر این، سفره هفت شین در میان زرتشتیان، و سفره هفت میم در برخی نقاط واقع در استان فارس در ایران متداول است.^[36] در جمهوری آذربایجان عدد هفت اهمیتی ندارد و بر روی سفره‌های نوروزی خود، آجیل قرار می‌دهند.^[37]

غذاهای نوروزی

یکی از متداول‌ترین غذاهایی که به مناسبت نوروز پخته می‌شود، سمنو (سمنک، سومنک، سوملک، سمنی، سمنه) است. این غذا با استفاده از جوانه گندم تهیه می‌شود. در بیشتر کشورهایی که نوروز را جشن می‌گیرند، این غذا طبخ می‌شود. در برخی از کشورها، پختن این غذا با آیین‌های خاصی همراه‌است. زنان و دختران در مناطق مختلف ایران، افغانستان، تاجیکستان^[5]، ترکمنستان^[38] و ازبکستان^[39] سمنو را به‌صورت دسته‌جمعی و گاه در طول شب می‌پزند و درهنگام پختن آن سرودهای مخصوصی می‌خوانند. برای نمونه در افغانستان در یکی از مشهورترین ترانه‌ها، این بیت به تکرار خوانده می‌شود:^[40]

پختن غذاهای دیگر نیز در نوروز مرسوم است. به‌طور مثال در بخش‌هایی از ایران؛ سبزی پلو با ماهی در شب عید، در افغانستان سبزی چلو با ماهی، در ترکمنستان؛ نوروزبامه،^[41] در قزاقستان؛ اویقی آشار،^[42] در بخارا؛ انواع سمبوسه^[43] پخته می‌شود. به‌طور کلی پختن غذاهای نوروزی در هر منطقه‌ای که نوروز جشن گرفته می‌شود مرسوم است و هر منطقه‌ای غذاها و شیرینی‌های مخصوص به خود را دارد. یکی از معروفترین و خوش‌خوراک ترین شیرینی‌های ایرانی که در عید نوروز از قدیم در ایران تهیه می‌شود و بسیار پر طرفدار است نیز شیرینی آرد نخودچی است.^[44]

دید و بازدید

دید و بازدید عید یا عید دیدنی یکی از سنت‌های نوروزی است که در بیشتر کشورهایی که آن را جشن می‌گیرند، متداول است. در برخی از مناطق، یاد کردن از گذشتگان و حاضر شدن بر مزار آنان در نوروز نیز رایج است.

مسابقات ورزشی

برگزاری مسابقات ورزشی عمومی در معابر شهری و روستایی، یکی دیگر از آیین‌هایی است که در برخی از کشورها به مناسبت نوروز برگزار می‌شود. در ترکمنستان، مردان و زنان ترکمن، بازیها و سرگرمی‌های ویژه‌ای از جمله سوارکاری، کشتی، پرش برای گرفتن دستمال از بلندی و شطرنج برگزار می‌کنند. برپایی جنگ خروس و شاخ‌زنی قوچ‌ها از دیگر مراسمی است که در ترکمنستان برگزار می‌شود.^[32]

در استان‌های شمالی افغانستان نیز مسابقات بزکشی به مناسبت‌های مختلف از جمله نوروز برگزار می‌شود.^[45]

طبیعت‌گردی

مردم ایران روز سیزدهم فروردین، به مکان‌های طبیعی مانند پارک‌ها، باغ‌ها، جنگل‌ها و مناطق خارج از شهر می‌روند. این مراسم سیزده‌به‌در نام دارد. از کارهای رایج در این جشن، گره زدن سبزه است.^[46] مراسم سیزده‌به‌در در مناطق غربی افغانستان ازجمله شهر هرات نیز برگزار می‌شود. با وجودی که روز سیزدهم فروردین در کشور افغانستان جزو تعطیلات رسمی نیست، اما مردم این مناطق برای گردش در طبیعت، عملاً کسب و کار خود را تعطیل می‌کنند. مردم این منطقه همچنین اولین چهارشنبه سال را نیز با گردش در طبیعت سپری می‌کنند.^[47]

علاوه بر این، ساکنان کابل در افغانستان، در طول دو هفته اول سال برای گردش به همراه خانواده به مناطقی که در آنها گل ارغوان می‌روید، می‌روند.^[45]

یکی دیگر از آیین‌های نوروز که در آسیای میانه و کشور تاجیکستان مرسوم است، مراسم گل‌گردانی و بلبل‌خوانی است. گل گردان‌ها از دره و تپه و دامنه? کوه‌ها، گل چیده و اهل دهستان خود را از پایان یافتن زمستان و فرارسیدن عروس سال و آغاز کشت و کار بهاری و آمدن نوروز مژده می‌دهند.

نوروزخوانی

نوروز خوانی یا بهار خوانی یا نوروزی، گونه‌ای از آواز خوانی است که در گذشته در ایران رواج داشته‌است. در حال حاضر رواج این گونه آواز خوانی بیشتر در استان‌های مازندران و گیلان است.^[48] در نوروز خوانی افرادی که به آن‌ها نوروز خوان گفته می‌شود پیش از آغاز فصل بهار به صورت دوره‌گردی به شهرها و روستاهای مختلف می‌روند و اشعاری در مدح بهار یا با ذکر مفاهیم مذهبی به صورت بداهه یا از روی حافظه می‌خوانند. این اشعار اکثرأ به زبان‌های طبری و گیلکی می‌باشد. این اشعار بیشتر بصورت ترجیع بند بوده و توسط یک یا چند شخص همزمان خوانده می‌شود.^[49][50]

منتقدان نوروز

نویسندگان و نظریه پردازانی نیز بوده‌اند که نوروز را آیینی ناپسند و مذموم می‌دانستند. برخی روحانیون پس از انقلاب سال 57 سعی در زدودن نوروز از تقویم ایران کردند.^[51] مرتضی مطهری بزرگداشت چهارشنبه سوری را از آن «احمق‌ها» می‌دانست،.^[52] آیت‌الله ابوالقاسم خزعلی نیز گفت: «امیدوارم عیدغدیر جای نوروز را بگیرد».^{[53][54][55][پیوند مرده][56]} پیشتر از این نیز امام محمد غزالی در کیمیای سعادت نوشته بود: «... اظهار شعار گبران حرام است بلکه نوروز و سده باید مندرس شود و کسی نام آن نبرد...».^[57]

در دوران معاصر نیز برخی، مسئولین جمهوری اسلامی ایران را متهم به تلاش در مذهبی کردن نوروز کرده‌اند. بطور نمونه محمود احمدی نژاد، رئیس جمهور کنونی ایران می‌گوید:

نوروز روز آماده شدن برای تحقق حاکمیت الهی بر جهان است. همه ما باید نوروز را با همه خوبی‌هایش و پیام‌هایش که خلاصه در یک پیام است و آن پیام انتظار و استقبال از بهار بشریت و خرمی دوران یعنی حاکمیت آخرین ولی خدا، منجی موعود است را گرامی بداریم.^[58]

جشن جهانی نوروز

در 7 فروردین 1389 نخستین دوره? جشن جهانی نوروز در تهران برگزار شد و این شهر به عنوان «دبیرخانه? نوروز» شناخته شد. در این جشن، سران کشورهایی که نوروز را جشن می‌گیرند گردهم می‌آیند و این آیین باستانی را گرامی می‌دارند. هر ساله یکی از این کشورها، میزبان جشن جهانی نوروز است.^[59]

روز جهانی نوروز

مجمع عمومی سازمان ملل متحد در تاریخ سه شنبه 4 اسفند 1388 برابر با 23 فوریه 2010 با تصویب قطعنامه‌ای روز 21 مارس برابر با 1 فروردین را در چارچوب ماده 49 و تحت عنوان فرهنگ صلح به عنوان روز جهانی نوروز به تصویب رسانده و در تقویم خود جای داد، طی این اقدام که برای نخستین‌بار در تاریخ این سازمان صورت گرفت، نوروز ایرانی به‌عنوان یک مناسبت بین‌المللی به رسمیت شناخته شد.^[60][61]

نخستین بار نوروز 1391 را در صحن عمومی سازمان ملل و یونسکو به میزبانی ایران جشن گرفتند. بان کی مون دبیرکل سازمان ملل پیامی بدین مناسبت صادر کرد.

پروردگارا در این روزهای پایانی سال به خواب عزیزانم ارامش

به بیداریشان اسایش،به زندگیشان عافیت،به عشقشان ثبات،به مهرشان وفا

به عمرشان عزت،به رزقشان برکت،و به وجودشان صحت عطا بفرما

آمین

اس ام اس تبریک عید نوروز

نوروز باستانی نوید دهنده بهار زندگانی یادآور شکوه ایران

و یگانه یادگار جمشید را به شما تبریک میگویم . . .

امید که سال جدید برایمان کرداری نیک گفتاری نیک پنداری نیک به ارمغان آورد

شعر تبریک عید 92

ای صبح فرح افزا نوروز مبارک باد / ای نکهت شادی زا نوروز مبارک باد

ای خوب و ای یکتا، نوروز مبارک باد / ای شوق و سرور ما نوروز مبارک باد . . .

جدیدترین اس ام اس های نوروزی

یک عالمه عطر بید، تقدیم تو باد / تبریک بسی شدید، تقدیم تو باد

تنها دل و قلوه‎ایست دارایی ما / این هم، دم صبح عید، تقدیم تو باد . . .

اس ام اس عاشقانه تبریک عید

تمام دقایق مانده از عمرم به همراه زیبا ترین بوسه های عاشقانه

عیدی است برای تو

نوروز مبارک

جملات زیبای تبریک عید 92

در پرتو الطاف ایزد منان

نوروز فرخنده بر روزگار خرمتان مبارک

و بهار شوق انگیز بر قامت سبز وجودتان

شکوفه باران باد . . .

لبتان پر خنده

قلبتان از مهر آکنده

دولتتان پاینده

ونوروزتان فرخنده باد . . .

دل را از پیله ی قهرش بیرون خواهم کشید

واژه ها را از خواب فراموشی بیدار خواهم کرد

دسته گلی از یاس و باران برایت خواهم چید

نقش لبخندرا بر چهره ی زیبایت خواهم پاشید

تا برایت پیام شادباشی بنویسم

نوروز مبارک

موی زمین سبز گشت،حین سپــر انداخت بحر

باد صبا باره اش تاخت به هر کوی و شهر

باد مبـــارک تـــورا ســال نو و سالها

وفـــق مــرادت رود گــردش ایام و دهر . . .

عیدت مبارک گلم با صد هزار تا بوسه

عشق منی عزیزم نذار دلم بپوسه !

شد بهاران هر طرف گلها صدایت می زنند

نرگس و یاس و سمن هر جا صدایت می زنند

سبزه هم با بودن گلهای زیبا خنده لب

بلبلان را شادی است زیبا صدایت می زنند

سال نو مبارک

دوقدم مانده به خندیدن برگ

یک نفس مانده به ذوق گل سرخ

چشم درچشم بهاری دیگرتحفه ای یافت نکردم

که کنم هدیه تان یک سبدعاطفه دارم

همه ارزانیتان سال نومبارک

درشکفتن جشن نوروز برایت در همه ی سال سر سبزی جاودان وشادی

اندیشه ای پویا و ازادی و برخورداری از همه نعمتهای خدا دادی  ارزومندم

اگر چه یادمان می رود که عشق تنها دلیل زندگی است

اما خدا را شکر که نوروز هر سال این فکر را به یادمان می اورد

پس نوروزت مبارک که سالت را سرشار از عشق کند . . .

مثل لحظه ای که باغ, در ترنم ترانه شکوفا میشود, غرق در شکوفه میشود

روزگارتان بهـار لحظه هایتان پر از شکوفـه باد.

سال نـو مبارک

دلت شاد و لبت خندان بماند

برایت عمرجاویدان بماند

خدارا میدهم سوگند برعشق

هرآن خواهی برایت آن بماند

بپایت ثروتی افزون بریزد

که چشم دشمنت حیران بماند

تنت سالم سرایت سبز باشد

برایت زندگی آسان بماند

تمام فصل سالت عید باشد

چراغ خانه ات تابان بماند . . .

اسفند رو به پایان است

وقت کوچ کردن به فرودین است

وقت بخشیدن و صاف کردن دل

پس مراببخش : اگر با نگاهی یا صدایی

یا زبانی بر دلت ترکی انداخته ام . . .

خدا یا زمان در گذر است

و مخلوقات در تغییر

و سال جدید در شرف حلول

و به ناچار ?تغییر تغییر تغییر

پس برایت ارزومندم که زندگیت به بهترینها تغییر کند. . . .

عید پیشاپیش مبارک

اهمیت هارد دیسک بین قطعات دیگر همیشه از جایگاهی ویژه برخوردار بوده است چرا که وجود چنین قطعه ای به جز ضرورت وجودی خود ، ضرورت و معنایی دیگر نیز دارد که آن حفظ و انباشت اطلاعات به میزان مورد نیاز ماست . از این رو هر روز ، فناوری های جدیدی در همین راستا به بازار عرضه می شود .

هارد دیسک های دارای فناوری SATA نیز از این قاعده مستثنی نبوده و به دلیل سرعت بالا و ظرافت خود ، روز به روز در حال گسترش هستند . نکته مهم دیگر در مورد هارد دیسک ها موضوع سرعت آن است . همان طور که می دانید یکی از عواملی که سرعت سیستم را افزایش می دهد سرعت هارد دیسک است .

سرعت بالای هارد دیسک در فراخوانی اطلاعات نکته مهمی می باشد که به سرعت نهایی سیستم کمک می کند . از طرفی دیگر سیستم عامل های امروزی مانند ویندوز ویستا به طور پیش فرض از هارد دیسک های SATA پشتیبانی می کند که این نشان دهنده اهمیت هارد دیسک و همین طور سرعت قابل قبول آن است .

قابلیتی در ویستا نهفته است که باعث افزایش سرعت بیش از پیش این نوع هارد دیسک ها می شود اما در حالت معمولی و به طور پیش فرض این قابلیت در ویندوز ویستا غیر فعال ات . قصد داریم در اینجا نحوه فعال سازی این قابلیت و در نتیجه افزایش سرعت هارد دیسک های SATA را در ویندوز ویستا برای شما عنوان کنیم .

برای استفاده از این ترفند مراحل زیر را دنبال کنید :

در پنجره Run عبارت devmgmt.msc را وارد کرده و Enter بزنید تا به Device Manager ویندوز بروید . (یا راست کلیک بر روی My Computer در Desktop و انتخاب گزینه Device Manager) .

دقت داشته باشید برای اجرای این ترفند حتما باید در محیط Administrator  باشید ؛ در غیر این صورت امکان اجرای این ترفند وجود ندارد .

در این محیط از شاخه Disk Drives روی نام هارد دیسک خود راست کلیک کرده و Properties را انتخاب کنید . در این مرحله اگر هارد دیسک اکسترنال دارید آن را خارج کنید تا از این فهرست حذف شود و شما در انتخاب دچار مشکل نشوید .

در پنجره باز شده به سربرگ Policies بروید . اکنون در این محیط گزینه Enable advanced performance را یافته و تیک فعال سازی آن را بزنید و در نهایت پنجره های باز را OK کنید .

بهتر است سیستم را راه اندازی مجدد کنید تا فرایند انجام شده ثبت شود . حالا شما از تمام ظرفیت سرعت هارد دیسک خود بهره مند هستید .

1-      موس های توپی ( توپ دار)

2-      موس نوری

مضرات بهره گیری از موس

- به یاد داشته باشید ارتفاع نامناسب و زیاد میز کامپیوتر یا ارتفاع خیلی پایین میز باعث درد عضلانی موقت و ایجاد فاصله بین عضلات و تاندوم می شود.

-در هنگام کار زیاد با موس به خصوص کار دقیق و حساس هر 15 دقیقه ، به دست خود نرمش دهید و به گونه ای که از گرفتگی عضلات ، کاهش گردش خون و انسداد موقت عروق جلوگیری کنید.

- تا امکان دارد از موس ها با کیفیت مطلوب بهره بگیرید در نتیجه فعالیت دست شما کمتر شده و بدین وسیله خستگی موقت و درد دایم کمتری به سراغتان خواهد آمد به خصوص در موسها توپی که به مرور از کیفیت و سرعت عمل موس کاسته شده و برای کار باید فعالیت بیشتر انجام دهید.

یک درخت را در نظر بگیرید که از ریشه - تنه - شاخه - برگ - گل - ... تشکیل شده است یعنی از اگر از ریشه شروع کنیم و همین طور جلو بریم به برگها یا گلها میرسیم ، ریجستری در ویندوز هم یک ساختار درختی دارد ، البته در نگاه اول ممکنه برای شما عجیب و غیر قابل فهم باشد ،اما windows Explorer را در ویندوز در نظر بگیرید که از My Computer شروع شده بعد به درایوها میرسیم بعد شاخه ها یعد زیر شاخه ها .... تا نهایتا به فایلها میرسیم ساختار ریجستری نیزدقیقا چنین ساختاری را دارد.

هر شاخه اصلی با آیکون Folder نمایش داده می شود که به آنها اصطلاحا Hive نیز گفته می شود. هر شاخه خود می تواند شامل زیر شاخه هایی باشد تا نهایتا به متغیرها یا مقادیر برسند. در متغیرها است که اطلاعات واقعی رجیستری ذخیره می شود.

در رجیستری سه نوع متغیر وجود دارد که عبارتند از :String , Binary , Dword که هر کدام از آنها در شرایط خاصی قابل استفاده می باشد. به طور شش شاخه اصلی در رجیستری وجود دارند که هر کدام بخشی از اطلاعات ذخیره شده در رجیستری را نگهداری می کنند که در اینجا اشاره ای کوتاه بر هر کدام داریم:

HKEY_CURRENT_USER: این شاخه به بخشی از اطلاعات شاخه HKEY_USERS اشاره می کند که در آن خصوصیات و اطلاعات کاربر فعلی از قبیل نام کاربر، تنظیمات میز کاری (Desktop) ، تنظیمات منوی شروع (Startmenu) و ... در سیستم نگهداری می شود.

HKEY_CLASS_ROOT: این شاخه شامل اطلاعاتی از قبیل :نگاشت پیوستگی فایلها برای پشتیبانی از ویژگی کشیدن و رها کردن (Dtrag-and-Drop) ، اطلاعات OLE ، میانبرهای ویندوز(Shortcuts) ، و هسته اصلی واسط کاربری ویندوز (User Interface) میباشد.

HKEY_LOCAL_MACHINE : این شاخه شامل اطلاعاتی در مورد خصوصیات سیستم کامپیوتر از قبیل سخت افزار ، نرم افزار و دیگر مشخصه های کامپیوتر می باشد، که ان اطلاعات برای تمام کاربرانی که از سیستم استفاده می کنند یکسان می باشد.

HKEY_USERS : این شاخه محتوای اطلاعات انتخابات و تنظیمات مربوط به هر کاربر می باشد.هر کاربر یک SID در این شاخه دارد .

HKEY_CURRENT_CONFIG : این شاخه نیز به شاخه HKEY_LOCAL_MACHINE اشاره میکند و در ارتباط میباشد و شامل پیکربندی سخت افزار سیستم می باشد.

HKEY_DYN_DATA : این شاخه نیز به شاخه HKEY_LOCAL_MACHINE اشاره می کند و برای استفاده از خاصیت PLUG & PLAY در ویندوز می باشد . این بخش پویا می باشد یعنی بر اساس هر وسیله یا دستگاه جانبی که به سیستم متصل می شود تغییر می کند.


پنج نوع متغیر نیز وجود دارد که هر کدام در زیر شرح داده شده اند:

REG_BINARY : این نوع متغیر داده نوع باینری خام را ذخیره می کند.اکثرا اطلاعات سخت افزار و اجزاء در این نوع متغیر ذخیره می شود و همچنین در ویرایشگر رجیستری ویندوز قابلیت نمایش این نوع متغیر به صورت هگزا دسیمال نیز وجود دارد.

REG_DWORD : این نوع متغیر برای نمایش داده های 4 بایتی و همچنین برای ذخیره کردن مقادیر منطقی درست یا غلط(TRUE OR FALSE) به کار میروند.بدین ترتیب که برای نمایش غلط ار عدد "0" و برای نمایش درست از "1" استفاده میشود . علاوه بر این برای نگهداری پارامترهای گرداننده‏ ددستگاهها و سرویس دهنده ها از اسن نوع پارامتر لستفاده می کنند.و در REGEDT32 قابلیت نمایش به صورت باینری ،هگزا و دسیمال را دارد.

REG_EXPAND_SZ : این یک نوع متغیررشته ای فابل گسترش می باشد که نرم افزار ها جهت بعضی اعمال خود از این متغیر استفاده می کنند.برای مثال در ویندوز 2000 یاNT به جای عبارت %SYSTEM ROOT% با مقدار واقعی خود یعنی مسیر نصب ویندوز (مثلا C:\WINDOWS) جایگزین می شود. باید توجه داشته باشید که این نوع متغیر فقط در ویرایشگرهای پیشرفته رجیستری از قبیل REGEDT32 قابل استفاده است.

REG_MULTI_SZ : این نوع متغیر رشته ای چند گانه می باشد که برای مقادیری که شامل یک لیست یا چندین مقدار میباشد به کار می رود که هر مقدار با کاراکتر NULL از بقیه جدا می شود. باید توجه داشته باشید که این نوع متغیر فقط در ویرایشگرهای پیشرفته رجیستری از قبیل REGEDT32 قابل استفاده است.

REG_SZ : این نوع متغیر رشته ای استاندارد می باشد که برای ذخیره کردن متن قابل خواندن توسط کاربر استفاده می شود.

انواع دیگر نوع داده که در ویرایشگرهای استاندارد قابل استفاده نیستند عبارتند از :
REG_DWORD_LITTLE_ENDIAN : که یک عدد 32 بیتی از نوع LITTLE_ENDIAN را می توانند در خود ذخیره کنند.

REG_DWORD_BIG_ENDIAN : که یک عدد 32 بیتی از نوع BIG_ENDIAN را می توانند در خود ذخیره کنند.

REG_LINK : که یک پیوند نماد ین یونیکد می باشد و به طور داخلی استفاده میشود و نرم افزارها قادر به استفاده کردن از آن نمی باشند.

REG_NONE : که نوع خاصی برای آن تعریف نشده است.

REG_QWORD : این نوع متغیر می تواند یک عدد 64 بیتی را در خود ذخیره کند.

REG_QWORD_LITTLE_ENDIAN : این نوع متغیر نیز می تواند یک عدد 64 بیتی با فرمت LITTLE_ENDIAN را در خود ذخیره کند .

REG_RESOURCE_LIST : لیست منبع گرداننده های دستگاه ها می باشد





از بین بردن End Now



شاید این مشکل برای شما پیش آمده باشد که وقتی می خواهید از ویندوز خارج شوید، ویندوز پیغامی میدهد، مبنی بر اینکه فلان برنامه در حال اجراست و آیا می خواهید آن را از حافظه خارج کنید یا خیر‚ مثلا زمانی که یک برنامه 16 بیتی، تحت ویندوز NT ، 2000 و XP اجرا میکنید، ویندوز ابتدا فایل wowexec.exe را اجرا میکند تا ویندوز 16 بیتی را به طور مجاز شبیهسازی شود، ولی با خارج شدن از برنامه 16 بیتی، همچنان wowexec.exe در حافظه باقی خواهد ماند تا سرعت اجرای برنامه های16 بیتی بیشتر شود .ولی زمانی که می خواهید از ویندوز خارج شوید، این برنامه مشکل ایجاد میکند .برای اینکه ویندوز به طور خودکار چنین برنامه هایی را از حافظه بیرون بیاورد، در رجیستری ویندوز در کلید:

[HKEY_USER\.DEFAULT\Control Panel\Desktop]

یک مقدار رشته ای به نام Auto End Tasks بسازید و به آن مقدار 1 را بدهید.

برنامه های خاطی را به سرعت از حافظه خارج سازید!

زمانی که کلیدهای Ctrl+ Alt+ Delete را برای خارج ساختن یک برنامه خاطی فشار میدهید و یا زمانی که میخواهید از ویندوز خارج شوید و ویندوز می|خواهد یک برنامه خاطی را از حافظه خارج سازد، ویندوز پیغام را به برنامه خاطی می فرستد و 20 ثانیه صبر میکند تا برنامه جواب دهد و در صورتی که جوابی دریافت نکند، برنامه را از حافظه خارج میسازد .برای اینکه این زمان انتظار را تغییر دهیم تا ویندوز زودتر برنامه خاطی را از حافظه خارج سازد، در رجیستری ویندوز در کلید:

[HKEY_CURRENT_USER\Control Panel\Desktop]

یک مقدار رشته ای به نام Wait To Kill App Timeout مشاهده خواهید کرد که حاوی زمان 20000 میلی ثانیه 20 ثانیه است .این مقدار را به یک زمان مناسب تغییر دهید .فراموش نکنید که مقدار وارد شده بر حسب میلی ثانیه است.

علایم و نشانه‌ها

عفونت HIV دارای سه مرحله اصلی است: عفونت حاد، دوره نهانی و ایدز^[21][22]

عفونت حاد

دوره اولیه HIV، عفونت حاد HIV و یا سندرم حاد ویروسی نامیده می‌شود.^[22][23] بسیاری از افراد 2 تا 4 هفته پس از در معرض قرار گرفتن این بیماری، دچار بیماری‌هایی مانند شبه آنفلوانزا یا مونونوکلئوز می‌شوند و برخی دیگر هم هیچ نشانه قابل توجهی در آنها دیده نمی‌شود.^[24][25] علائم در 40 تا 90 درصد موارد رخ می‌دهد و معمولا شامل تب، لنفادنوپاتی، فارنژیت، خارش پوست، سردرد و/یا زخم دهان و اندام تناسلی می‌شود.^[23] خارش پوست که در 20 تا 50 درصد موارد رخ می‌دهد، خود را بر روی بالاتنه نشان می‌دهد و به شکل لکه‌های نوک تیز می‌باشد.^[26] همچنین در این مرحله برخی از افراد دچار عفونت‌های فرصت‌طلب می‌شوند.^[23] ممکن است در دستگاه گوارش علائمی مانند تهوع، استفراغ و یا اسهال رخ دهد، و همچنین علائم عصبی نوروپاتی محیطی و یا سندرم گیلان باره.^[25] طول دوره این علائم متفاوت است، اما معمولا یک یا دو هفته می‌باشد.^[25]

با توجه به اینکه این علائم آنچنان خاص نیستند، اغلب به عنوان نشانه‌هایی از عفونت HIV شناخته نمی‌شوند. حتی مواردی که توسط یک دکتر خانوادگی و یا یک بیمارستان دیده می‌شود اغلب یا بسیاری از بیماری‌های شایع عفونی با علائمی مشترک با آن اشتباه می‌شود. بنابراین، توصیه می‌شود که به بیماران دارای تب توجیه‌ناپذیر است تذکر داده شود که ممکن است دارای عفونت HIV باشند و خطر ابتلا به این عفونت در آنها وجود دارد.^[25]

دوره نهانی

پس از علائم اولیه، بیمار وارد مرحله‌ای به نام دوره نهانی یا HIV بی‌نشانه یا HIV مزمن می‌شود.^[21] این مرحله از HIV می‌تواند بدون هیچ گونه درمانی از حدود سه سال^[27] تا بیش از 20 سال^[28] (به طور متوسط حدود هشت سال^[29]) به طول بیانجامد. اگرچه معمولاً در ابتدای بیماری هیچ علائمی مشاهده نمی‌شود و یا علامت‌های خیلی کمی دیده می‌شود، اما در نزدیکی پایان این مرحله بسیاری از افراد دچار تب، کاهش وزن، مشکلات گوارشی و دردهای عضلانی می‌شوند.^[21] همچنین 50 تا 70 درصد از افراد دچار لنفادنوپاتی ماندگار می‌شوند، بطوری که چند گروه از غدد لنفاوی (به جز در کشاله ران) به مدت بیش از سه تا شش ماه بدون هیچ درد و به طور توجیه‌ناپذیری بزرگ می‌شود.^[22]

اگر چه بسیاری از مبتلایان HIV-1، قابل تشخیص هستند و در صورت عدم درمان نهایتاً به ایدز منجر خواهد شد، ولی درصد کمی از آنها (حدود 5?) سطح بالای سلول‌های CD4⁺ T خود را بدون هیچ درمان ضدویروسی تا بیش از 5 سال حفظ می‌کنند.^[25][30] این افراد به عنوان کنترل کننده‌های HIV طبقه بندی می‌شوند، و آنهایی که مقدار کم یا غیر قابل محسوسی از ویروس را بدون درمان ضدویروسی در بدن خود نگه می‌دارند به عنوان «کنترل کنندگان ممتاز» یا «سرکوبگران ممتاز» شناخته می‌شوند.^[30]

سندرم نقص ایمنی اکتسابی

علائم اصلی ایدز

سندرم نقص ایمنی اکتسابی (ایدز) زمانی معنی پیدا می‌کند که شمار سلول‌های CD4⁺ T به کمتر از 200 سلول در هر میکرولیتر برسد و یا بیماری‌های خاص مرتبط با عفونت HIV رخ دهد.^[25] در غیاب درمان، حدود نیمی از افراد مبتلا به HIV در عرض ده سال مبتلا به بیماری ایدز می‌شوند.^[25] رایج ترین وضعیت‌هایی که هشداری بر وجود ایدز هستند التهاب ریه ناشی از پنوموسیستیس (40?)، نزاری به شکل سندرم اتلاف اچ‌آی‌وی (20?) و کاندیدیاز مری می‌باشند. سایر علائم شایع شامل عفونت‌های دستگاه تنفسی در یک دوره زمانی معین می‌شود.^[25]

عفونت فرصت‌طلب ممکن است توسط باکتری، ویروس، قارچ و انگل به وجود بیاید که معمولاً توسط دستگاه ایمنی بدن کنترل می‌شود.^[31] اینکه کدام عفونت رخ می‌دهد تا حدودی به این بستگی دارد چه عواملی در محیط اطراف فرد قرار دارد.^[25] این عفونت تقریباً می‌تواند هر دستگاهی از بدن را تحت تاثیر قرار دهد.^[32]

افراد مبتلا به ایدز خطر آلودگی به ویروس‌های سرطانی مختلفی را دارند از جمله: سارکوم کاپوزی، سرطان لنفوم، دستگاه عصبی مرکزی لنفوم، و سرطان گردن رحم.^[26] سارکوم کاپوزی، شایع ترین سرطانی است که در 10 تا 20 درصد از افراد مبتلا به HIV اتفاق می‌افتد.^[33] پس از آن سرطان لنفوم شایع ترین سرطان است و علت مرگ نزدیک به 16 درصد از افراد مبتلا به ایدز می‌باشد و جزء نشانه‌های اولیه 3 تا 4 درصد از آنها است.^[33] هر دوی این سرطان‌ها با ویروس هرپس 8 انسانی همراه هستند.^[33] خیلی اوقات مبتلایان به ایدز به دلیل ارتباطی که با ویروس پاپیلوم انسانی (HPV) دارد، دچار سرطان گردن رحم می‌شوند.^[33]

علاوه بر این، آنها به طور مکرر دچار علائمی مانند تب طولانی، تعریق شبانه، تورم غدد لنفاوی، لرز، ضعف، و کاهش وزن می‌شوند.^[34] اسهال یکی دیگر از علائم شایعی است که 90? از افراد مبتلا به ایدز دچار آن می‌شوند.^[35]