نویسنده: طارق محیایی درگهانی

أبو عبد الله محمد بن محمد ابن عبد الله بن إدریس الصقلی یا الشریف الإدریسی دانشمند مسلمان و از جغرافیدانان بزرگ تاریخ و از موسسین این علم در سال 493 هـ ق(1100م) در شهر سبته از شهرهای مغرب متولد شد.

هنگامی که کودک خردسالی بود برای حفظ قرآن و آموزش لغت و فقه به مکتبخانه رفت، اما به علت علاقه‌ی وافر به دیدن مظاهر طبیعت، قبل از اتمام دروسش، برای سفر به شهرهای مختلف آماده شد و دروس خود را در خلال مسافرتهایی که انجام میداد تکمیل کرد.

ادریسی تنها به علوم دینی اکتفا نکرد، بلکه در حین گذر از شهرها و مشاهده ی مناظر، آنها را به تصویر میکشید.

سپس بر آن شد همانطوری که از پرتغال و ایطالیا و سواحل فرانسه و انگلیس دیدن کرده است، قدم در راه سفری طولانی بگذارد طوری که تمام سرزمینهای جهان اسلام را در بر گیرد.

این مسافرتها تأثیر بزرگی در افزایش معلومات جغرافیایی او داشت.

پس از سقوط حکومت اسلامی در سیسیل بدست نورماندی‌ها، از آنجا که (راجر دوم) پادشاه وقت سیسیل دوستدار علم و دانش بود از ادریسی تقاضا کرد که در آنجا بماند و نقشه جهان را به تصویر بکشد که به” لوح الترسیم “معروف گشت.

ادریسی کتاب مشهورش (نزهة المشتاق فی اختراق الآفاق) را که حاوی اطلاعات زیادی خاصتا در مورد غرب اروپا بود تألیف کرد که بین علمای شرق و غرب و جغرافیدانان آنروز با استقبال زیادی مواجه گشت.

او برای تألیف این کتاب پانزده سال تلاش کرد و پس از اتمام آن در سال 1154م، آن را به راجر پادشاه سیسیل هدیه داد که اعجاب او را برانگیخت. دست‌نویس اصلی این کتاب با ‌خط شریف ادریسی در موزه ملی هامبورگ موجود است. این کتاب در غرب و اروپا به‌ نام کتاب راجر، پادشاه وقت سیسیل معروف است.

در ادامه و با درخواست شاه، ادریسی مشغول رسم نقشه جهان بر روی لوح نقره‌ای مستطیل شکل شد بطوری که اسامی و اماکن بسیاری را بر آن مشخص نمود.

سپس برای بار سوم و بر حسب درخواست شاه، اقدام به ساخت نمونه ای از کره ی زمین کرد و برای این امر دستور داد تا دایره ی بزرگی از نقره ی خالص ساخته شود و به کارگران محل دقیق اماکن و شهرها و دریاها و رودها و جنگلها و راه ها و فاصله‌ی بین آن‌ها وخطوط استوا و نصف النهار و سایر نقاط جغرافیایی را تعیین نمود تا موارد تعیین شده را بر این کره ی بزرگ نقره ای ترسیم کنند.

بدین ترتیب برای اولین بار در طول تاریخ، کره جغرافیایی زمین با دقت بسیار بالا، توسط یک دانشمند مسلمان ساخته شد.

متأسفانه کره ساخته شده توسط ادریسی در معرض نابودی قرار گرفت و ازآثارش فقط کتاب و اطلس ترسیمی او باقی مانده است.

ادریسی اولین عالمی است که به علم جغرافیا بصورت تخصصی پرداخت و در این علم از (بطلیموس) دانشمند یونانی قدیم پیشی گرفت و نظریه‌ی او را در مورد سرچشمه ی رود نیل باطل ساخت.

او تمام هم و غم خود را مصروف علم جغرافیا کرد و از جمله موفقیتهای او در این زمینه، بنیان نهادن خطوط طول و عرض جغرافیایی برای تشخیص دقیق محدوده ی اماکن و مسافت ها می‌باشد و نقشه‌هایی در مورد سرچشمه‌ی رود نیل و دریاها و اقلیم‌های دنیای قدیم بر جای گذاشت.

همچنین او قبل از علمای غرب، قائل به کروی بودن زمین بود و کره‌ی نقره‌ای را بر اساس این عقیده ساخت.

او مقیاس تقریبی کره زمین را 1900میل معادل 42185 کیلومتر بیان کرد که این رقم بسیار به محیط حقیقی کره زمین (40068 کیلومتر) نزدیک است.

کشورهای مختلف معلوماتی را که ادریسی در آثار خود بیان داشته بود را نقل کرده و آن را در دانشگاههای خود تدریس کردند و دانشمند اروپایی کونراد میللر نقشه کامل جهان را از نقشه ی ادریسی تخریج کرده و در سال 1938م بصورت رنگی به چاپ رساند.

ادریسی در سال 560 هـ وفات یافت در حالی که غریب و بدور از شهرش در راه کسب و انتشار علم گام نهاده بود.

نقشه‌ی جهان که ادریسی برای راجر دوم پادشاه سیسیل کشید.

زهة المشتاق فی اختراق الآفاق

نقشه ادریسی

نُزهة المشتاق فی اختراق الآفاق ^[1] کتابی است برپایه? جغرافیا، نوشته ابی عبدالله شریف ادریسی مراکشی، یکی از علماء و فلاسفه? و جغرافی‌دان قرن ششم هجری قمری. مورخین، تاریخ نوشتن این کتاب را به سال 600 هجری قمری گزارش کرده‌اند. «نزهة المشتاق فی اختراق الآفاق» کتابی است برجسته و تنها کتاب جفرافیایی است که در سده ششم تألیف شده‌است. این کتاب در دوران حکومت پادشاه راجر دوم پادشاه سیسیل نوشته شده‌است. کتاب شامل هفت اقلیم می‌باشد که در آن دوران معروف بوده‌اند. نویسنده ابتدا از اقلیم اول چنین می‌نویسد: این اقلیم از سمت مغرب و از جهت غربی دریایی که به بحرالظلمات معروف است شروع می‌شود. بحرالظلمات که از ماورای آن کسی آگاهی ندارد، چونکه مردم آن زمان و به دلیل راه‌نیافتن ونرسیدن به پشت این اقیانوس، اعتقاد داشتند که در پشت آن دریای عظیم دیگر هیچ‌گونه زندگانی وجود ندارد، نه از انسان و نه از آبادانی و نه از غیره. بنابراین آن را بحرالظلمات نامگذاری کردند. ومنظور از بحرالظلمات اقیانوس اطلس کنونی است. کتاب: نُزهة المشتاق فی اختراق الآفاق به چندین زبان زنده دنیا ترجمه شده‌است. دست‌نویس اصلی این کتاب که به دست‌خط شریف ادریسی در موزه ملی هامبورگ موجود است. این کتاب در غرب و اروپا به‌نام کتاب راجر، پادشاه وقت سیسیل معروف است. چونکه ادریسی پس اتمام کتاب، آن را به راجر تقدیم نموده بود. همچنین ادریسی نقشه‌ای از اقلیم‌های هفتگانه رسم و ضمیمه نموده و هم‌زمان با کتاب تقدیم به پادشاه کرده بود. شریف ادریسی در سال 1166 میلادی در سیسیل درگذشت و در آنجا و طبق مراسم خاصی به خاک سپرده شد.

شریف ادریسی

نقشه? ادریسی از جهان

الشریف الادریسی فرزند محمد (1100- 1166) میلادی. نام کامل وی: ( ابوعبدالله محمد بن عبدالله بن ادریسی الحمودی الحسنی الادریسی ) مشهور به شریف ادریسی.

او یکی از سه جغرافی‌دان بزرگ عرب در آن عصر بود. آن دوی دیگر مقدسی بشاری و ابن الحائک بودند و ادریسی برتر وبرجسته‌ترین آنان بود.

سرگذشت

شریف ادریسی به سال 1100 میلادی در شهر سبته از توابع کشور اسپانیا متولد گردید.به خاطر آنکه به خاندان ادارسه موسس دولت ادریسیان مغرب نسبت داشت، شریف نامیده می‌شد.وی در شهر قرطبه(کردوا) در اسپانیا تحصیلات خود را به پایان رسانده است.از نوجوانی اشتیاق به سفر و جهانگردی داشت، سرانجام به سفر رفت و تقریباً از بیشتر شهرهای موجود آن زمان دیدن نمود تا اینکه سرانجام به جزیره سیسیل رسید و به دربار پادشاه آن یعنی راجر دوم رفت. ادریسی ثمره جهانگردی خود در سیسیل را در کتابی به نام نزهة المشتاق فی اختراق الآفاق گرد آورد و تقدیم پادشاه سیسیل نمود. کتاب مورد پسند پادشاه قرار گرفت، شاه از ادریسی درخواست کرد که نقشه‌ای نیز برپایه? مناطق که در کتاب آورده‌است بسازد و ضمیمه? کتاب نزهة المشتاق فی اختراق الآفاق سازد. ادریسی نیز به دستور شاه عمل می‌کند و نقشه? مورد نظر پادشاه را از نقره‌هایی که پادشاه در اختیارش قرار می‌دهد، می‌سازد که به نقشه? ادریسی معروف است. کتاب نزهة المشتاق فی اختراق الآفاق در اروپا به «کتاب راجر» مشهور است.

ادریسی در سال 1166 میلادی در سیسیل درگذشت و در آنجا و طبق مراسم خاصی که از سوی راجر دوم بر پا شده بود به خاک سپرده شد.

سفرها

وی در دوران جوانی و در قرن ششم هجری سفرهای طولانی خود را آغاز نمود.وی به نقاط گوناگونی از جمله سرچشمه‌های رود نیل یعنی دریاچه‌هایی در مرکز آفریقا رفته است.این دریاچه‌ها همان دریاچه‌هایی هستند که کسانی در قرن نوزدهم مانند ریچارد برتون جغرافی‌دان و کاشف انگلیسی آنها را به نامهای دریاچه ویکتوریا ? تانگانیکا و نیاسا نام گذاری کردند.

ادریسی نقل می‌کند که از لیشبونه(لیسبون) به مراکش سفر نموده است و قسطنطنیه را مشاهده نموده است.سپس از جنوب فرانسه با کشتی به انگلستان رفته است.وی در اقیانوس اطلس بر روی جزر و مد دریا مطالعه نموده و اشاره می‌کند که در 13 تا 15 ماه قمری بر اثر جادبه ماه جزو مدهای بزرگی در آنجا رخ می‌دهد.

در سال 510 ه.ق به سمت آسیای صغیر سفر کرده است و از دریای مدیترانه به سمت مراکش بازگشته است.سومین و مشهورترین سفر وی، سفرش به دریاچه‌های آفریقا بوده است.بعد از این سفر به علت آنکه پادشاه سیسیل به جغرافیا علاقه‌مند بوده است و ادریسی نیز در این زمینه در مدیترانه مشهور گشته بود، در نتیجه شاه سیسیل وی را به دربارش دعوت می‌کند و ادریسی نیز از آفریقا به سمت سیسیل حرکت می‌نماید و در بندر پالرمو پیاده می‌شود.

اطلاعات جغرافیایی ادریسی

هنگامی که وی در سیسیل بود، به علت آنکه بنادر سیسل پر رفت‌وآمد بودند، وی توانست اطلاعات زیادی از افرادی که از آنجا عبور می‌کردند درباره سرزمینهایشان بدست بیاورد.همچنینی به خاطر موقعیتی که وی در دربار یک پادشاه مسیحی داشت می‌توانست اطلاعاتی در باره دیگر کشورهای مسیحی آن روزگار مانند فرانسه و آلمان و انگلستان و حتی شبه جزیره اسکاندیناوی بدست بیاورد که تا آن زمان هیچ جغرافی‌دان مسلمانی به آن اطلاعات دست پیدا نکرده بود.

آثار

• نزهة المشتاق فی اختراق الآفاق

جوزف جان تامسون
متولد	18 دسامبر 1856 منچستر , لانکشایر
مرگ	30 اوت 1940 (83 سال) کمبریج
ملیت	بریتانیایی
رشته فعالیت	فیزیک
محل کار	دانشگاه کمبریج
استاد راهنما	جان استرات
دلیل شهرت	مدل تامسون کشف الکترون و ایزوتوپ پراکندگی تامسون طیف‌سنجی جرمی کار بر روی خواص الکتریکی گازها
جوایز	جایزه نوبل فیزیک (1906) مدال کاپلی (1914)
امضا

جوزف جان تامسون (به انگلیسی: Sir Joseph John "J. J." Thomson)‏ ‏ فیزیکدان انگلیسی بود که در سال 1906 جایزه نوبل فیزیک را به خاطر کار بر روی خواص الکتریکی گازها به دست آورد.

وی همچنین پدر جرج پاجت تامسون بود که او هم در سال 1937 نوبل فیزیک را گرفت.

علاوه بر تامسون، میلیکان نیز از سال 1906 تا 1913 به مدت هفت سال با روشی متفاوت به اندازه گیری بار الکترون پرداخت.

آزمایش تامسون (محاسبه نسبت بار به جرم الکترون)

در آزمایش تامسون از اثر میدان الکتریکی و میدان مغناطیسی استفاده شده‌است. دستگاهی که در این آزمایش مورد استفاده قرار گرفته‌است از قسمتهای زیر تشکیل شده‌است:

الف ) اتاق یونش که در حقیقت چشمه تهیه الکترون با سرعت معین می‌باشد بین کاتد و آند قرار گرفته‌است. در این قسمت در اثر تخلیه الکتریکی درون گاز ذرات کاتدی ( الکترون ) بوجود آمده بطرف قطب مثبت حرکت می‌کنند و با سرعت معینی از منفذی که روی آند تعبیه شده گذشته وارد قسمت دوم می‌شود. اگر بار الکتریکی کیو تحت تاثیر یک میدان الکتریکی بشدت ای قرار گیرد، نیروییکه از طرف میدان بر این بار الکتریکی وارد می‌شود برابر است با:

F= q.E

در آزمایش تامسون چون ذرات الکترون می‌باشند کیو مساوی منفی ای بنابراین:

F= -eE

از طرف دیگر چون شدت میدان ای در جهت پتانسیلهای نزولی یعنی از قطب مثبت بطرف قطب منفی است بنابراین جهت نیروی اف در خلاف جهت یعنی از قطب منفی بطرف قطب مثبت می‌باشد. اگرایکس فاصله بین آند و کاتد باشد کار نیروی اف در این فاصله برابر است با تغییرات انرژی جنبشی ذرات . از آنجاییکه کار انجام شده در این فاصله برابراست با مقدار بار ذره در اختلاف پتانسیل موجود بین کاتد وآند بنابراین خواهیم داشت

ev0 =½m0v2

که در آن وی اختلاف پتانسیل بین کاتد و آند ای بار الکترون وی سرعت الکترون و m0 جرم آن می‌باشد. بدیهی است اگر v0 زیاد نباشد یعنی تا حدود هزار ولت رابطه فوق صدق می‌کند یعنی سرعت الکترون مقداری خواهد بود که می‌توان از تغییرات جرم آن صرفنظ نمود . بنابراین سرعت الکترون در لحظه عبور از آند بسمت قسمت دوم دستگاه برابر است با:

v = √(2e v0/ m0)

ب) قسمت دوم دستگاه که پرتو الکترونی با سرعت v وارد آن می‌شود شامل قسمتهای زیر است :

1- یک خازن مسطح که از دو جوشن A وB تشکیل شده‌است اختلاف پتانسیل بین دو جوشن حدود دویست تا سیصد ولت می‌باشد اگر پتانسیل بین دو جوشن را به v1 و فاصله دو جوشن را به d نمایش دهیم شدت میدان الکتریکی درون این خازن E = v1/d خواهد بود که در جهت پتانسیلهای نزولی است.

2- یک آهنربا که در دو طرف حباب شیشه‌ای قرار گرفته و در داخل دو جوشن خازن: یک میدان مغناطیسی با شدت B ایجاد می‌نماید . آهنربا را طوری قرار دهید که میدان مغناطیسی حاصل بر امتداد ox امتداد سرعت - و امتداد oy امتداد میدان الکتریکی - عمود باشد.

پ) قسمت سوم دستگاه سطح درونی آن به روی سولفید آغشته شده که محل برخورد الکترونها را مشخص می‌کند.

وقتی الکترو از آند گذشت و وارد قسمت دوم شد اگر دو میدان الکتریکی و مغناطیسی تاثیر ننمایند نیرویی بر آنها وارد نمی‌شود لذا مسیر ذرات یعنی پرتو الکترونی مستقیم و در امتداد ox امتداد سرعت ) خواهد بود و در مرکز پرده حساس p یعنی نقطه p0 اثر نورانی ظاهر می‌سازد.

اگر بین دو جوشن خازن اختلاف پتانسیل v1 را برقرار کنیم شدت میدان الکتریکی دارای مقدار معین E خواهد بود و نیروی وارد از طرف چنین می‌دانی بر الکترون برابر است با FE = e E این نیرو در امتداد oy و در خلاف جهت میدان یعنی از بالا به پایین است.

میدان مغناطیسی B را طوری قرار می‌دهند که برسرعت v عمود باشد . الکترون در عین حال در میدان مغناطیسی هم قرار می‌گیرد و نیرویی از طرف این میدان بر آن وارد می‌شود که عمود بر سرعت و بر میدان خواهد بود . اگر این نیرو را بصورت حاصلضرب برداری نشان دهیم برابر است با:

FM = q.(VXB)

در اینجا q = e پس:

FM = q.(VXB)

و مقدار عددی این نیرو مساوی است با F = e v B زیرا میدان B بر سرعت v عمود است یعنی زاویه بین آنها 90 درجه و سینوس آن برابر واحد است. اگر میدان B عمود بر صفحه تصویر و جهت آن بجلوی صفحه تصویر باشد امتداد و جهت نیروی FM در جهت oy یعنی در خلاف جهت FE خواهد بود. حال میدان مغناطیسی B را طوری تنظیم می‌نمایند کهFE = FM گردد و این دو نیرو همدیگر را خنثی نمایند. این حالت وقتی دست می‌دهد که اثر پرتو الکترونی روی پرده بی تغییر بماند پس در این صورت خواهیم داشت:

FM = FE

       e.v.B = e E

       v = E/ B 

چون مقدار E و B معلوم است لذا از این رابطه مقدار سرعت الکترون در لحظه ورودی به خازن بدست می‌اید . حال که سرعت الکترون بدست آمد میدان مغناطیسی B را حذف می‌کنیم تا میدان الکتریکی به تنهای بر الکترون تاثیر نماید . از آنجاییکه در جهت ox نیرویی بر الکترون وارد نمی‌شود و فقط نیروی FE بطور دائم آنرا بطرف پایین می‌کشد لذا حرکت الکترون در داخل خازن مشابه حرکت پرتابی یک گلوله در امتداد افقی می‌باشد و چون سرعت الکترون را نسبتاً کوچک در نظر می‌گیریم معادلات حرکت الکترون ( پرتو الکترونی ) در دو جهت ox و oy معادلات دیفرانسیل بوده و عبارت خواهد بود از

m0(d2x /dt2)/span>=0 در امتداox

 m0d2y /dt2)=e. E      در امتداoy 

با توجه به اینکه مبدا حرکت را نقطه ورود به خازن فرض می‌کنیم اگر از معادلات فوق انتگرال بگیریم خواهیم داشت:

y=(1/2)(e.E)t2/m0

x=v.t

معادلات فوق نشان می‌دهد که مسیر حرکت یک سهمی است و مقدار انحراف پرتو الکترونی از امتداد اولیه (ox) در نقطه خروج از خازن مقدار y در این لحظه خواهد بود . اگرطول خازن را به L نمایش دهیم x = L زمان لازم برای سیدن به انتهای خازن عبارت خواهد بود از t = L / v اگر این مقدار t را در معادله y قرار دهیم مقدار انحراف در لحظه خروج از خازن به دست می‌آید:

Y = ½ e( E/m0) ( L/ v )2

    e/ m0 = ( 2y/ E ) ( v/ L )2

که در آن v سرعت الکترون که قبلاً بدست آمده‌است. L و E بترتیب طول خازن و شدت میدان الکتریکی که هر دو معلوم است پس اگر مقدار y را اندازه بگیریم بار ویژه یا e/m0 محاسبه می‌شود.

پس از خروج الکترون از خازن دیگر هیچ نیرویی بر آن وارد نمی‌شود بنابراین از آن لحظه به بعد حرکت ذره مستقیم الخط خواهد بود و مسیر آن مماس بر سهمی در نقطه خروج از خازن است . اگر a فاصله پرده از خازن یعنی D P0 باشد می‌توانیم بنویسیم:

P0P1 = y + DP0 tgθ

tgθ عبارتست از ضریب زاویه مماس بر منحنی مسیر در نقطه خروج از خازن و بنابراین مقدار یست معلوم پس باید با اندازه گرفتن فاصله اثر روی پرده( P0 P1) به مقدار y رسید و در نتیجه می‌توانیم e/ m0 را محاسبه نماییم.

مقداری که در آزمایشات اولیه بدست آمده بود 108×7/1 کولن بر گرم بود مقداریکه امروزه مورد قبول است و دقیقتر از مقدار قبلی است برابر 108×7589/1 کولن بر گرم است.

تاریخ بروز رسانی: چهارشنبه 09 مرداد 1392

صنایع دستی اصفهان

هنرهای تجسمی که به آن گاهی هنرهای بصری یا دیداری نیز گفته می‌شود، آن گروه از هنرهای مبتنی بر طرح است که مشخصاً حس بینایی را مخاطب قرار می‌دهند. هنرهایی چون نقاشی، خوشنویسی، مجسمه‌سازی، طراحی، عکاسی، گرافیک، طراحی صنعتی، معماری و طراحی داخلی و همچنین هنرهای مشتق از آن‌ها از این دسته‌اند.

هنرهای تجسمی با هنرهای نمایشی، شنیداری و کلامی و دیگر انواع هنر متفاوت است، هر چند این تقسیم‌بندی چندان محکم نیست.

در حال حاضر و در کاربرد کنونی، هنرهای تجسمی شامل هنرهای زیبا و هنرهای کاربردی است، هنرمند تجسمی به‌شخصی اطلاق می‌گردد که در زمینه هنرهای زیبا، هنرهای دستی و هنرهای کاربردی فعالیت می‌کند.

هنرهای تجسمی

اگردوست دارید که با هنر بیشتر آشنا شوید، باید تمام جنبه‌های مختلف آن را در نظر بگیرید. هنرعلاوه بر تقسیمات کلی، زیرمجموعه‌ها و گروه‌های کوچکتری نیز دارد. برخی هنرها در حوزه نوشتاری قرار دارد مانند شعر و داستان که ذات اصلی خود را به خوبی به مخاطب میفهماند و برخی هنرها مانند هنرهای تجسمی و بصری نیاز به درک و فهم دارد. یک نویسنده برای نشان دادن اثر خود به مخاطب از کلمه و جملات استفاده می‌کند و می‌تواند به خوبی با مخاطب خود ارتباط برقرار کند اما هنرمند هنرهای بصری باید امیدوار باشد که مخاطب منظور آنرا به خوبی درک کرده باشد. وقتی یک شعر یا داستان خوانده می‌شود تمام افراد از مسن تا جوان یک برداشت را دارند و به خوبی منظور را درک می‌کنند. یکی از مزیت‌های هنرهای بصری این است که تمام افراد از مسن تا جوان برداشت‌های متفاوتی را دارند. یکی از معایب هنرهای بصری این است که بعضی اوقات مخاطب محو شکل و خطوط و رنگ می‌شود و از مطلب اصلی که هنرمند می‌خواهد در اثر خود به مخاطب نشان دهد دور می‌شود.

صنعت نساجی مسئولیت تولید انواع منسوجات اعم از انواع پوشاک، کف‌پوش ها مثل فرش و موکت و منسوجات مورد استفاده در صنایع دیگر را بر عهده دارد.این صنعت یکی از قدیمی‌ترین صنایع و دومین صنعت کشور بوده از لحاظ تعداد شاغلان، در سطح زیربنای کارخانه‌ها و تعداد واحدهای تولیدی، بزرگترین صنعت کشور است.امروزه نمی‌توان همچون‎ ‎گذشته صنعت نساجی را به روش استاد و شاگردی از نسلی به نسل دیگر انتقال داد. چرا که‎ ‎نساجی در حال حاضر صنعتی بسیار گسترده و پیچیده است که اداره آن نیاز به تخصص و‎ ‎تحصیلات دانشگاهی دارد، تخصصی که در رشته مهندسی نساجی می‌توان به آن دست یافت. امروزه نه تنها انواع پوشاک و فرش و موکت را به یاری صنعت نساجی تهیه‎ ‎می‌کند.بلکه برای ساخت ترمز اتومبیل،‌ شریان های مصنوعی، جاده‌ها، هواپیماها و‎ ‎سایت های فضایی به منسوجات نیاز است.برای مثال بیش از 50% قلب مصنوعی از الیاف‎ ‎نساجی درست شده است.زیرانداز و روانداز خود را به یاری این صنعت‎ ‎تهیه کرد. همچنین بیش از 75% استحکام تایرها از منسوجات است و در‎ ‎جاده‌سازی نیز کاررد دارد.
این‌ صنعت‌ شامل‌ بخش‌های‌ مختلفی‌ می‌شود که‌ از آن‌ جمله‌ می‌توان‌ به‌‏‎ ‎کارخانه‌های‌ ریسندگی (تولید نخ‌های‌ مختلف‌)،بافندگی (تولید انواع‌ پارچه‌‏‎)‎،‎ ‎تولید فرش‌ ماشینی‌ و موکت‌ و همچنین‌ کارخانه های تکمیل کننده ‌ این‌ کالاها مثل‌‏‎ ‎رنگرزی،چاپ و کارخانه‌های‌ تولید الیاف‌ مصنوعی‌ مثل‌ نایلون و پلی پروپیلن‌‏‎ ‎اشاره‌ کرد.
مهندسی‌ نساجی‌^[1] رشته‌ای‌ است‌ که‌ دانش‌ و توانایی‌ لازم‌ را برای‌‏‎ ‎اداره‌ بخش‌های‌ مختلف‌ این‌ صنعت‌ به‌ دانشجویان می دهد. داوطلب باید در دروس فیزیک، ریاضی و مکانیک دبیرستان قوی بوده همچنین به علت شرایط کار و محیط کارخانه از نظر جسمی و روحی خوب باشد. دروس رشته شامل دروس عمومی، پایه، اصلی و تخصصی است. دوره کارآموزی نیز به میزان چهار واحد وجود دارد.^[2]

آینده شغلی،بازار کار و درآمد

صنعت نساجی بعد از نفت، بزرگترین صنعت کشور است. به همین دلیل همیشه نیازمند مهندس متخصص و کارآمدی است که بتواند مسئولیت بخش‌های فنی و مدیریتی آن را بر عهده بگیرد.

فرصت های شغلی

یک مهندس نساجی می‌تواند در کارخانجات نساجی به عنوان مدیرعامل، رئیس کارخانه، مدیر تولید (مسئول سالن‌های مختلف ریسدگی، بافندگی، رنگرزی، چاپ و تکمیل زیر نظر این مدیر کار می‌کنند)، مدیربازرگانی (مسئول بازاریابی، مسئول فروش و مسئول تدارکات در این بخش فعالیت دارند)، مدیر مهندسی صنعتی (مسئولان آزمایشگاه های مختلف و کارشناسان کنترل کیفیت بخش های مختلف در این حیطه کاری فعالیت می‌کنند) و مشاور کارخانه (مشاور در امور مختلف مانند خرید خط تولید، طراحی خط تولید، تولید جنس جدید، رفع اشکالات پیش‌آمده در خط تولید، خرید ماشین‌آلات و بررسی افزایش انعطاف‌ پذیری آنها) فعالیت بکند و یا با بخش نساجی موسسه استاندارد، اداره نساجی و پوشاک وزارت صنایع ، بخش نساجی وزارت کار (برای بررسی مسائل کارگری، کم‌کردن ضایعات و افزایش تولید و بهره‌وری)، بخش نساجی وزارت دادگستری (برای تعیین قیمت کارخانجات ورشکسته و برآورد کردن قیمت کالاهای نساجی)، سازمان پژوهشهای علمی و صنعتی و مراکز تحقیقاتی مانند مرکز تحقیقات جهاد سازندگی همکاری بکند.^[3]

مقطع کارشناسی

در دانشگاه امیرکبیر، دانشگاه یزد، دانشگاه صنعتی اصفهان، دانشگاه گیلان
دانشگاه آزاد واحد یزد، دانشگاه آزاد واحد بیرجند،دانشگاه آزاد واحد اراک، دانشگاه آزاد واحد تهران جنوب ، دانشگاه آزاد واحد شهرری، دانشگاه آزاد واحد کاشان و دانشگاه آزاد واحد قائم شهر ارائه می شود.

مقطع کارشناسی ارشد

در دانشگاه امیرکبیر، دانشگاه یزد، دانشگاه صنعتی اصفهان،دانشگاه گیلان،
دانشگاه آزاد واحد یزد،دانشگاه آزاد واحد اراک، دانشگاه آزاد واحد تهران جنوب ، دانشگاه آزاد واحدعلوم تحقیقات، دانشگاه آزاد واحد کاشان و ارائه می شود.

مقطع دکترا

در دانشگاه امیرکبیر، دانشگاه یزد، دانشگاه صنعتی اصفهان،دانشگاه گیلان،
دانشگاه آزاد واحد یزد، دانشگاه آزاد واحد علوم تحقیقات ارائه می شود.

اگر تمام فعالیت‌های اقتصادی را که با تولید کالا و خدمات با استفاده از ماشین‌آلات و تجهیزات ساخته دست بشر سر و کار دارد، به عنوان یک کل تصور کنیم، هر صنعت، زیرمجموعه‌ای از این کل است که تعداد زیادی از فعالیت‌های مشابه را شامل می‌شود.

تعریف مهم برای صنعت:به مجموعه تمام واحدهایی که در تولید، توزیع یا مصرف یک محصول یا یک دسته از محصولات مشابه فعالیت می‌کنند صنعت گفته می‌شود.

تعریف صنعت

در مورد تعریف دقیق صنعت، اختلاف نظرهای زیادی وجود دارد. صنعت دارای تعریف‌ها و تعبیرهای متفاوتی است که بر اساس قابلیت جایگزینی محصولات، فرآیند تولید و محدوده‌های جغرافیایی ارایه شده‌اند. به‌طور مثال مایکل پورتر، صنعت را چنین تعریف می‌کند: «صنعت عبارت است از گروه شرکت‌هایی که محصولات آنها جایگزین نزدیکی برای هم هستند.»^[1]

گروه‌های صنعت

با توجه به تعاریف مختلفی که در مورد صنعت ارایه شده‌است، گروه‌های صنعتی ممکن است با استفاده از روش‌های مختلفی در کنار یکدیگر تقسیم‌بندی شوند. به طور مثال، گروه‌های صنعت تعریف شده در بورس اوراق بهادار تهران به شرح زیر می‌باشند:^[2]

1. استخراج زغال‏ سنگ
2. کشاورزی، دامپروری و خدمات وابسته به آن
3. استخراج کانه‌های فلزی
4. استخراج سایر معادن
5. نساجی
6. دباغی، پرداخت چرم و ساخت انواع پاپوش
7. محصولات چوبی
8. محصولات کاغذی
9. انتشار و چاپ و تکثیر
10. فراورده‌های نفتی، زغال کک و سوخت هسته‌ای
11. لاستیک و پلاستیک
12. فلزات اساسی
13. ساخت محصولات فلزی
14. ماشین آلات و تجهیزات
15. ماشین آلات دستگاه‌های برقی
16. ساخت رادیو تلویزیون و دستگاه‌ها و وسایل ارتباطی
17. وسایل اندازه‌گیری، پزشکی و اپتیکی
18. خودرو و ساخت قطعات
19. سایر وسایل حمل و نقل
20. مبلمان و مصنوعات دیگر
21. قند و شکر
22. شرکت‌های چندرشته‌ای صنعتی
23. محصولات غذایی و آشامیدنی بجز قند و شکر
24. مواد و محصولات دارویی
25. محصولات شیمیایی
26. پیمانکاری صنعتی
27. رایانه و فعالیت‏‌های وابسته به آن
28. خدمات فنی و مهندسی
29. انبوه سازی، املاک و مستغلات
30. کاشی و سرامیک
31. سیمان، آهک و گچ
32. سایر محصولات کانی غیر فلزی
33. سرمایه‌گذاری‌ها
34. بانک‌ها، موسسات اعتباری و سایر نهادهای پولی
35. سایر واسطه‌گری‌های مالی
36. حمل و نقل، انبارداری و ارتباطات

البته لازم به ذکر است که تقسیم‌بندی فوق، الزاماً متداول‌ترین گروه‌بندی صنایع نیست؛ به‌طور مثال در برخی از متون کاشی و سرامیک، سیمان، آهک و گچ و سایر محصولات کانی غیر فلزی مجموعا یک گروه با نام صنعت سرامیک یا کانی غیرفلزی را تشکیل می‌دهند و یا تمام گروه‌های مربوط به تهیه غذا، در گروه صنایع غذایی قرار می‌گیرند. همچنین علاوه بر موارد فوق، صنایعی مانند صنعت گردشگری و صنایع دستی نیز در برخی متون در ردیف گروه‌های صنعت قرار می‌گیرند.

تقسیم‌بندی صنایع

با توجه به مشابهت‌هایی که به لحاظ فرآیند تولید، نحوه بازاریابی، نحوه مدیریت، حجم سرمایه، نوع ماشین‌آلات مورد استفاده، نوع مواد اولیه مورد نیاز و غیره بین گروه‌های مختلف صنعت وجود دارد، گروه‌های مختلف صنعت را می‌توان از جنبه‌های مختلف تقسیم‌بندی نمود. برخی از این تقسیم‌بندی‌ها به قرار زیر می‌باشند:

صنایع سنگین، صنایع سبک

صنایع متمرکز، صنایع غیرمتمرکز

صنایع جهانی، صنایع محلی

جستارهای وابسته